بحران در ۷۰ درصد صنایع خصوصی‌سازی شده آذربایجان‌شرقی

بر اساس گزارش های رسمی، از ۲۸ واحد بزرگ صنعتی و معدنی واگذار شده به بخش خصوصی در آذربایجان شرقی، ۲۰ واحد (۷۰ درصد) با مشکل و بحران مواجه اند.

به گزارش سرویس اقتصادی نگاه، در سال های گذشته اقتصاد و بخش صنعت کشورمان روزهای سختی را تجربه کرد و علاوه بر بحران های خارجی و داخلی متعدد تحمیل شده به صنعت و اقتصاد ایران، واگذاری صنایع مادر و بزرگ به بخش خصوصی نا اهل، عاملی برای تشدید بحران در بخش صنعت و تشدید رکود در بازار کار شد.

واگذاری صنایع مادر به بخش خصوصی نالایق و فاقد اهلیت صنعتی در سال های گذشته سبب از دست رفتن توان بزرگی از ظرفیت صنعت و اشتغال کشور شد؛ این موضوع در آذربایجان شرقی نمود بیشتری پیدا کرد، چرا که غالب جمعیت این استان در بخش صنعت فعال اند و با کار و صنعت اُخت هستند.

* عملکرد سازمان خصوصی سازی جای سوال دارد

معاون سیاسی-امنیتی استاندار آذربایجان شرقی با انتقاد شدید از نحوه خصوصی سازی صنایع بزرگ آذربایجان شرقی به خبرنگار «نصر» گفت: از ۲۸ واحد صنعتی خصوصی سازی شده در استان ۲۰ واحد مشکل دار است و این مسئله عجیب و چنین عملکردی جای سوال دارد.

«سعید شبستری خیابانی» در خصوص نقش سازمان های نظارتی در پروسه خصوصی سازی صنایع استان، گفت: سازمان های نظارتی به وظیفه خود به درستی عمل نکرده اند و اهلیت خریداران واحدهای صنعتی آذربایجان شرقی مورد توجه قرار نگرفته است.

وی تاکید کرد: مسئولان دولت گذشته باید جوابگوی مشکلات پیش آمده پس از خصوصی سازی صنایع بزرگ و مادر استان باشند.

* بی توجهی به اهلیت افراد در واگذاری صنایع استان

معاون اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی هم با بیان اینکه در واگذاری صنایع استان به اهلیت افراد بی توجهی شده است، گفت: این واگذاری های نادرست موجب آسیب جدی صنایع بزرگ استان شده و در سال های گذشته بیشترین وقت مدیریت استان صرف حل و فصل مشکلات این واحدها شده است.

“علی نواداد” به تلاش های مدیریت استان و دادگستری آذربایجان شرقی برای بازگرداندن صنایع واگذار شده از دست افراد نا اهل اشاره کرد و گفت: بازگشت دوباره شرکت ماشین آلات صنعتی تراکتورسازی بعد از سال ها بحران به گروه تراکتورسازی ایران از جمله اقدامات مهم برای حل مشکلات صنایع واگذار شده استان بوده است.

* نامه نجاتی به وزیر: “عمده” واحدهای واگذار شده با مشکل مواجه اند

از سوی دیگر رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی در نامه ای به وزیر، از دست و پنجه نرم کردن “عمده” واحدهای واگذار شده به بخش خصوصی با مشکل و بحران خبر داده است.

«حسین نجاتی» خطاب به وزیر صنعت، معدن و تجارت نوشته است: «اکثر واحدهای بزرگ و مادر استان به بخش خصوصی واگذار شده اند که عمده این واحدها بعد از واگذاری با مشکلات متعددی مواجه بوده و عدم توجه به اهلیت صنعتی خریداران از سوی سازمان خصوصی سازی، بخش عمده ای از صنعت استان را دچار آسیب کرده است. از طرفی برخی واحد های بزرگ نیز از سوی شرکت های سرمایه گذاری بانک ها واگذار گردیده که این واحدها نیز وضعیت نا مناسبی دارند».

در ادامه نامه نجاتی خطاب به وزیر صنعت، معدن و تجارت آمده است: «با این حال بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و مساعدت حضرتعالی در پایش واحدهای تولیدی استان تلاش شده است موانع موجود مرتفع و واحدهای تولیدی واگذار شده، روند حیات صنعتی خود را بهبود بخشیده و پیگیری این سیاست و استراتژی توسعه صنعتی در استان نیز به جد دنبال می شود».

* ابهامات متعدد در عملکرد سازمان خصوصی سازی

به گزارش نصر، ۲۸ واحد تولیدی بزرگ آذربایجان شرقی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۵ توسط سازمان خصوصی سازی و شرکت های سرمایه گذاری بانک های دولتی در حالی به بخش خصوصی واگذار شده اند که ابهامات زیادی در خصوص عملکرد این سازمان وجود دارد.

لیست ۲۸ واحد بزرگ صنعتی واگذار شده به بخش خصوصی استان را شرکت های پمپ ایران، تراکتورسازی ایران، آهنگری تراکتورسازی، داروسازی زهراوی، ریخته گری تراکتورسازی، چرخشگر، ماشین آلات صنعتی تراکتورسازی، موتورسازان تراکتورسازی، کمپرسورسازی تبریز، خدمات صنعتی تراکتورسازی، لیفتراک سازی سهند، موتوژن، کلر پارس، پیستون ایران، مس مزرعه، بنیان دیزل، پالایش نفت تبریز، طرح فولاد میانه، فولاد آذربایجان، ماشین سازی تبریز، ریخته گری ماشین سازی تبریز، غله و خدمات بازرگانی منطقه ۸، پتروشیمی تبریز، آذریت، صنایع چینی بهداشتی ارس و بلبرینگ سازی تبریز تشکیل می دهند.

واگذاری ۲۸ کارخانه بزرگ صنعتی و معدنی آذربایجان شرقی توسط سازمان خصوصی سازی و شرکت های سرمایه گذاری بانک های دولتی در حالی است که ابهامات متعددی در قیمت، نحوه واگذاری و اهلیت خریداران آن ها وجود دارد که پس از ۱۵ سال هنوز هم بی پاسخ مانده و گاهاً اسناد مربوطه از دسترس خارج است.

* پرونده شرکت های بحرانی روی میز شورای عالی امنیت ملی

«نصر» به لیست شرکت های واگذار شده مشکل دار دسترسی دارد، اما بنا به رعایت مصالح این شرکت ها و به امید اصلاح امور توسط مدیران و سهامداران شان، از انتشار آن ها خودداری می کند. اما شرایط تعدادی از شرکت های واگذار شده به بخش خصوصی به واسطه سوء مدیریت سهامداران و مدیران شان بحرانی شده و موجب نگرانی جامعه و خسران بخش صنعت آذربایجان شرقی شده است که از جمله آن ها می توان به شرکت کمپرسورسازی تبریز و بلبرینگ سازی تبریز اشاره کرد که پرونده آن ها در شورای عالی امنیت ملی روی میز تصمیم گیران قرار گرفته است.

از سوی دیگر پرونده شرکت ماشین آلات صنعتی تراکتورسازی ایران که یکی از بحرانی ترین شرکت های واگذار شده توسط سازمان خصوصی سازی بود، با اقدام قضایی مدیران استان پس از کش و قوس ها و طی مراحل زمان بر قضایی، حل شده و این شرکت دوباره به گروه تراکتورسازی ایران بازگردانده شده است.

سرنوشت گروه ماشین سازی تبریز نیز به عنوان یکی از مهمترین صنایع مادر کشور همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد و سهام آن پس از واگذاری به صندوق بازنشستگی فولاد ایران هم هنوز در سازمان خصوصی سازی است و تکلیف واگذاری سهام این گروه به «شستا» هنوز مشخص نشده است.

چنین وضعیتی در حالی است که قریب به اتفاق صنایع واگذار شده تبریز و آذربایجان شرقی که به واسطه عملکرد سوال برانگیز سازمان خصوصی سازی در محاق بحران و تعطیلی قرار گرفته اند، جزو صنایع مادر کشورمان محسوب می شوند و با مشکل مواجه شدن آن ها بخش های بزرگ تر و پایین دستی این صنایع را با رکود مواجه کرده است. همچنین در سال های گذشته بخش بزرگی از توان مدیران و رسانه های استان به جای تمرکز بر توسعه آذربایجان شرقی، صرف حل و فصل بحران های به وجود آمده به واسطه واگذاری صنایع بزرگ استان به افراد فاقد اهلیت صنعتی شده است.

* اجرای کج دار و مریز اصل مترقی ۴۴ قانون اساسی

اجرای کج دار و مریز اصل مترقی ۴۴ قانون اساسی و خصوصی سازی بی خردانه سرمایه های عظیم صنعتی کشور، به مانند سرطان، بزرگترین صنایع آذربایجان شرقی را با بحران مواجه کرده است و یکی یکی این سرمایه های ملی را بر خلاف روح اصل ۴۴ قانون اساسی از مدار تولید خارج و به تعطیلی کشانده است که تغییر کاربری و تعطیلی کارخانه بزرگ بنیان دیزل، شرایط بحرانی بلبرینگ سازی تبریز، کمپرسورسازی تبریز، ماشین سازی تبریز و… از نمونه های بارز آن است.

چنین شرایطی به هیچ عنوان مورد پذیرش مردم، فعالان صنعتی، مسئولان دولتی، قضایی و نمایندگان مجلس آذربایجان شرقی نیست و انتقادات تند مسئولان و نمایندگان استان در این خصوص بارها و بارها در رسانه ها منتشر شده است.

* پزشکیان: دستگاه های نظارتی ما کارایی لازم را نداشته اند

در این بین انتظارات از دستگاه های نظارتی بیش از هر زمان دیگری بوده و به غیر از معاون سیاسی-امنیتی استاندار آذربایجان شرقی، نائب رئیس اول مجلس شورای اسلامی هم در کنفرانس خبری خود در تبریز از انفعال دستگاه های نظارتی در خصوص سوءجریانات و تخلفات احتمالی خصوصی سازی های انجام یافته در آذربایجان شرقی لب به انتقاد گشود.

«مسعود پزشکیان» در نشست مطبوعاتی با خبرنگاران در خصوص عملکرد سوال برانگیز سازمان خصوصی سازی در واگذاری صنایع آذربایجان شرقی به افراد نا اهل گفت: متاسفانه خصوصی سازی در کشور ما درست اجرا نشده و به جای اینکه کارخانه ها رونق پیدا کنند، شاهد تعدیل نیرو، تعطیلی و حتی تغییر کاربری صنایع واگذار شده به بخش خصوصی بوده ایم.

وی اضافه کرد: هدف از واگذاری صنایع به بخش خصوصی، توسعه و رونق بیشتر این صنایع بود، اما به جای اینکه شاهد توسعه این کارخانه ها باشیم، می بینیم کارگران اخراج و حتی چشم طمع به زمین کارخانه ها دوخته شده است.

نائب رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: این صنایع را به بخش خصوصی واقعی و توانمند نداده ایم، از اول به بخش خصوصی نگاه دیگری داشته ایم و این نگاه باعث شده بخش خصوصی واقعی کنار رفته اند و افرادی رانتخوار و سوء استفاده گر جلو آمده اند.

پزشکیان تاکید کرد: متاسفانه خصوصی سازی در کشور به آنچه که مورد نظر قانون و رهبری بود نرسیده و شاهد بسیاری مشکلات و کاستی ها در این خصوص هستیم.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ما در نظارت مشکل داریم، افزود: این مشکلات هم از همان عدم وجود سیستم داده ای درست در کشور ناشی می شود و لازم است سیستم داده ای کشور اصلاح شود.

پزشکیان گفت: اگر دستگاه های نظارتی کشور به وظیفه خود درست عمل می کردند، فساد های سه هزار میلیادری، هفت هزار میلیاردی، ۱۲ هزار میلیاردی و… پدید می آمد؟ سیستم نظارتی ما کارایی لازم را نداشته است و آگاهی لازم را نداشته اند.

* شیوع سرطان در صنعت آذربایجان با سکوت سازمان بازرسی

وقتی از ۲۸ واحد بزرگ صنعتی صحبت می شود، سخن از قریب به اتفاق صنایع مادر آذربایجان شرقی است که تعدادی زیادی از آن ها چه در کشور و چه در غرب آسیا بی همتا هستند. بی شک رونق این واحدهای بزرگ، نقشی مهم و اساسی در رونق صنایع پایین دستی و دیگر بخش های اقتصاد استان و کشور دارد و نمی توان نسبت به این حجم بزرگ صنعت و اقتصاد کشور که با اهمال کاری سازمان خصوصی سازی (در خوشبینانه ترین حالت) با بحران های مختلف دست و پنجه نرم می کنند، بی تفاوت بود.

بی هیچ شکی سازمان های نظارتی و اطلاعاتی، خصوصاً سازمان بازرسی کل کشور می تواند نقش مهمی در حل مشکلات به وجود آمده و برخورد با تخلفات احتمالی در جریان خصوصی سازی ۲۸ واحد صنعتی بزرگ آذربایجان شرقی و احتمالا واحدهای صنعتی دیگر استان ها داشته باشد.

مردم، مسئولان و نمایندگان آذربایجان شرقی خواستار شفاف سازی و برخورد با تخلف های احتمالی در جریان خصوصی سازی واحدهای صنعتی استان هستند و انتظار از مسئولان سازمان بازرسی صراحت بیشتر در عملکرد و گزارش آن به رسانه ها و افکار عمومی است تا یک بار برای همیشه پرونده ابهامات و تخلفات احتمالی خصوصی سازی ها در آذربایجان شرقی بسته شود.

* گزارش از محمد سهرابی