زنگ خطر برای تبریز

همانطوریکه انتظار می رفت شمال استان آذربایجان غربی مخصوصا مناطقی که در امتداد غربی گسل شمال تبریز قرار دارند در وضعیت تکتونیکی شدیدی قرار دارد و زلزله صبح امروز با بزرگی قابل تامل ۴/۵ درجه سرآغازی می باشد برای چندین زلزله بزرگ و کوچک دیگر در محدوه غربی این گسل و مخصوصا گسل بنیادی شمال تبریز.

اگرچه در علم تکتونیک گسل ها را با نام مناطقشان نامگذاری می کنند و این امر چه بسا باعث اشتباه می شود- کمااینکه اکثر آذربایجانی های شرق دریاچه اورمیه وضعیت دریا را از اهالی اورمیه می پرسند!- گسل شمال تبریز نیز چنین است و اکثر مناطق اثرات مخرب فعالیت این گسل را فقط محدود به شهر تبریز می دانند.

طول آکتیو گسل تبریز در حدود صد کیلومتر است که با در نظر گرفتن پارامترهای دیگر تا دویست کیلومتر نیز می رسد. طویل بودن این گسل به همراه زون بودنش بر پیچیدگی مکانیزم آن افزوده است. در بعضی مناطق مانند غرب آن شاخه شاخه شده و نامهایی چون گسل تسوج و گسل جنوب خوی و و گسل وار و… می گیرد. مشاهده مراکز زلزله ای زلزله اخیر نشان می دهد مراکز وقوع زلزله به طرف شمال و شمالشرق در حرکت است و این دقیقا پهنه گسل شال تبریز را نشان می دهد.

محاسبات زلزله شناسی – که اینجانب هم انجام داده ام- پریود بازگشت زلزله های بزرگ بالای ۷ ریشتر در تبریز را حداکثر دویست سال نشان می دهد. بنابراین با توجه به اینکه از آخرین زلزله بزرگ و مخربی که در سال ۱۷۸۰ میلادی در تبریز رخ داده بیش از دویست سال گذشته و با علم به شواهد و قراینی چون همین زلزله و زلزله های بزرگ قطور، میانا- سراب، اهر ورزقان و خرد زلزله های اطراف میشو و خوی که آکتیو بودن منطقه را نشان می دهد، انتظار داریم زلزله بزرگی در منطقه تبریز رخ دهد. به نظر می آید گسل تبریز در وضعیت پرتنشی قرار دارد و تحمل فشار تکتونیکی ان در حد بالایی است که متاسفانه این امر هم به وقوع زلزله ای پرقدرت کمک خواهد کرد.

اگر طول گسل تبریز را ۱۰۰ کیلومتر در نظر بگیریم که متاسفانه قسمت عمده آن در پهنه شمالی شهر تبریز قرار دارد،انتظار وقوع زلزله حداکثر ۷.۶ درجه را خواهیم داشت.

کماکان مناطق سلماس ، جنوب خوی و اورمیه در آرامش خواهد بود ولو زلزله های کوچکی رخ دهد.

در ماههای قبل مناطق شرق و غرب تبریز به کرات لرزیده اند. فعالیت در غرب تبریز محدوه گسلهای شمال و جنوب میشو حتی تا قوطور و زلزله اخیرزنگ خطری برای این موضوع بوده است.

تنها راه خلاصی از زلزله اهمیت دادن به اصول مهندسی و علمی می باشد. بطور مستقیم معاونت عمرانی استانداری، مسکن و شهرسازی، شهرداری های مناطق مختلف آذربایجان و نظام مهندسی متولی استحکام سازی نقاط شهری- روستایی هستند. در باره مقاومت در برابر زلزله چه کرده اند حتما به عنوان متولی پاسخگو هستند.

انجام عملیاتهای ایمنی در شریانهای حیاتی شهری، استحکام سازی لرزه ای سازه ای مسکونی، اعمال مطالعات ریزپهنه بندی لرزه ای شهرها توسط شهرداری و نظام مهندسی و همچنین آگاه سازی مردم برای مشارکت در کاهش خسارات حتما می تواند از تلفات و خسارات احتمالی زلزله ها بکاهد.

یادداشت:دکتر توحید ملک زاده

انتهای پیام/