چشم‌انداز بازار سهام در سال ۹۹؛ بورس تهران روی مدار خوشبختی

 اقتصاد ایران سال ۹۷ را در شرایطی آغاز کرد که با شوک ارزی به‌واسطه بازگشت تحریم‌ها مواجه بود که با توجه به شرایط ویژه اقتصادی کشور نرخ تورم روندی افزایشی در پیش گرفت. در سال ۹۸ نیز مسئله کاهش درآمدهای نفتی و چالش‌های بودجه‌ای دولت نگرانی‌های جدی را در خصوص تشدید رشد متغیرهای پولی به وجود آورده بود و این نگرانی وجود داشت که نرخ رشد نقدینگی در سطوح بسیار بالایی تحقق یابد که این امر نگرانی‌ها از بابت افزایش نرخ تورم را تشدید می‌کرد.

با توجه به این روند اقتصاد ایران در سال ۹۹ نیز همچون سال جاری درگیر تنگناهای زیادی خواهد بود. کروکی اقتصاد ایران که همان بودجه سال ۹۹ است ابعاد این چالش را تا حدی برای ما واضح می‌کند. کسری بودجه، تورم، افزایش هزینه‌های جاری، تحریم‌های نفتی و…؛ همگی چشم‌انداز نگران‌کننده‌ای از اقتصاد ایران در سال آینده ارائه می‌دهد.

کسری بودجه دولت و نقش بازار سهام
در این میان دولت با تدوین بودجه‌ای دوساله در تلاش است تا نقش نفت را به حداقل برساند. در این شرایط دولت برای جبران درآمدهای نفتی بایستی راه چاره‌ای بیندیشد تا بتواند درآمدی جدید بیابد که کفاف هزینه‌های سند بودجه را بدهد.
دولت که در سال‌های اخیر مراجعه‌ای به بازار نداشته اکنون شرایط متفاوتی را تجربه می‌کند و بودجه سال ۹۹ نقشه راه رفتار دولت با بازار سرمایه را برای ما به تصویر می‌کشد.

بودجه دولت بدون نفت یک پیام اساسی برای بازار سهام داشت با این معنی که دولت برای اداره کشور روی منابع مالی دیگری حساب باز کرده و منابع غیرنفتی به‌طور عمده می‌تواند اخذ مالیات، قیمت فروش خدمات دولتی و واگذاری شرکت‌های دولتی باشد که در بررسی دقیق‌تر این موضوع مشخص است که بحث مالیات می‌تواند مهم تلقی شود، مخصوصاً که برای جلوگیری از فرار مالیاتی دولت اقداماتی داشته تا بتواند سازوکارهایی ایجاد کند که این معضل را کاهش داده و بخش اعظمی از بودجه سنواتی خود را تأمین کند که در ادامه مطلب بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

اخذ مالیات از خودرو و خانه‌های لوکس در سال ۹۹
کمیسیون تلفیق مجلس در دی‌ماه سال جاری اخذ مالیات سالانه از خودروها و خانه‌های لوکس را برای سال آینده تصویب کرد. بر این اساس خودروهای بالای یک میلیارد تومان و خانه‌های بالای ۱۰ میلیارد تومان مشمول مالیات شدند.

این مالیات، که مالیات بر ثروت محسوب می‌شود و کمترین اثرات منفی اقتصادی را دارد، علاوه بر افزایش درآمد دولت، موجب کاهش فاصله طبقاتی و تقویت عدالت در جامعه می‌شود.

بر اساس سیاست‌گذاری‌های صورت گرفته، دولت در سال ۹۹ نگاه ویژه‌ای به مالیات‌های دریافتی دارد. در این راستا مصوبه جدید برای اخذ مالیات از خودروها و خانه‌های لوکس می‌تواند جذابیت بازار خودرو و مسکن را برای سرمایه‌گذاری کاهش دهد و پول‌های سرگردان را از این بازارها فراری دهد.

علاوه بر آن، فعالین بازار بورس مالیات خود را در همان بدو خرید پرداخت می‌کنند، مالیاتی که درصد بسیار پایینی دارد و برخلاف برخی گمانه‌زنی‌ها هنوز مصوبه‌ای در مورد مالیات بر سود سهامداران وجود ندارد و تنها مالیات خریدوفروش که مبلغ بسیار پایینی است، اخذ می‌شود.

حال این موضوع می‌تواند در کنار کاهش جذابیت بازارهای خودرو و مسکن برای سرمایه‌گذاران و افزایش جذابیت بازار بورس برای آن‌ها دولت را هم به سمت این بازار سوق دهد.

با افزایش ورود نقدینگی به بازار بورس که جزو شفاف‌ترین بازارهای اقتصادی به حساب می‌آید، مالیات دریافتی دولت با کمترین زحمت و بدون راهی برای فرار مالیاتی به حساب دولت واریز می‌شود و این موضوع نیز می‌تواند به کسری بودجه دولت در سال ۹۹ کمک کند.

قانون مبارزه با پول‌شویی فرصتی برای شکوفایی بیشتر بورس
در اجرای الزامات قانون مبارزه با پول‌شویی و ضوابط اجرایی آن و همچنین شفافیت بیشتر نقل و انتقالات بانکی، دکتر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی، طی بخشنامه‌ای به کلیه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی تأکید کرد در تمام انتقالات وجوه بالاتر از ۱۰ میلیارد ریال درون بانکی و بین‌بانکی (ساتنا) روسای شعب موظف هستند انتقال وجه را منوط به ارائه اسناد مثبته دال بر هرگونه معامله، قرارداد و یا علت انتقال پول بنمایند و یک کپی از اسناد مثبته مربوط به انتقال وجه را در پرونده تراکنش مورداشاره نگهداری کنند.

در این بخشنامه آمده است بازرسان مدیریت کل نظارت و اداره مبارزه با پول‌شویی به‌صورت نمونه‌ای و موردی نسبت به بررسی نحوه رعایت این بخشنامه در شعب بانک‌ها اقدام خواهند کرد و مسئولیت عدم رعایت بخشنامه با رئیس شعبه و هیئت‌مدیره بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی و سایر مدیران ذی‌ربط خواهد بود.

این بخشنامه موجب افزایش حساسیت‌ها نسبت به این موضوع شد. علاوه بر آن در ماه‌های گذشته نیز بانک مرکزی طی بخشنامه‌ای انتقال غیرحضوری درون بانکی و بین‌بانکی (ساتنا) بیش از یک میلیارد ریال را ممنوع اعلام کرده بود.

این عوامل دست‌به‌دست هم می‌دهد تا سرمایه‌های میلیاردی که پیش‌ازاین شاید در بازارهای ناسالم فعالیت داشتند، برای فرار از مجازات به بازار بورس پناه ببرند.

به‌طور حتم نقدینگی بالای یک میلیارد تومان برای در پناه بودن از تورم بایستی در یکی از بازارها فعالیت کند و بازار بورس به‌عنوان بازاری امن برای چنین پول‌هایی به حساب می‌آید.

هرچند خروج این پول‌ها در آینده از این بازار می‌تواند مشکل‌ساز باشد ولی در حال حاضر شاهد سرازیر شدن این سرمایه‌ها به سمت بازار بورس هستیم و نقدینگی بازار روزبه‌روز در حال رشد است.

صدرنشینی ارتش بورس بازان در کورس بازدهی
شاخص کل بازار سرمایه که در آخرین ماه از سال جاری روزهای پرنوسانی را پشت سر گذاشت، امروز در آخرین روز معاملاتی سال جاری با رشد ۱۰ هزار و ۴۷۴ واحدی معادل ۲٫۰۸ درصد توانست به ۵۱۲ هزار و ۹۰۳ واحد برسد و آخرین روز کاری هفته و سال جاری را با سبز شدن به پایان برساند.

در همین راستا سال ۹۸ در حالی به پایان می‌رسد که بورس اوراق بهادار تهران توانست رکوردهای تاریخی خود در بیش از نیم‌قرن فعالیت را جابه‌جا کند و از کانال ۱۷۸ هزار واحدی با فتح چهار ابرکانال بازدهی بیش از ۱۸۰ درصدی را در یک سال به ثبت برساند.

همچنین در بازار ارز نیز قیمت دلار به محدوده سقف قیمتی خود در ۱۸ ماه گذشته رسید و وارد کانال ۱۶ هزارتومانی شد. آخرین بار شاخص ارزی در اوایل مهرماه ۹۷ نوسان در کانال ۱۶ هزارتومانی را تجربه کرده بود. با ثبت افزایش روز گذشته، میزان بازدهی دلار در سال ۹۸، به ۶/ ۲۱ درصد رسید، حال آنکه رشد این ارز در سال ۹۷ نزدیک به ۱۷۰ درصد بود.

علاوه بر آن قیمت سکه هم در سال ۹۸ ازلحاظ میزان بازدهی وضعیت بهتری را نسبت به بازار ارز تجربه کرد؛ حتی سکه در روزهای انتهایی سال باوجود افت شدید بهای طلای جهانی بیشتر به افزایش نرخ ارز دقت می‌کند و همین عامل موجب شد که روزهای اخیر نیز شاهد افزایش فلز گران‌بهای داخلی باشیم.

سکه تمام بهار آزادی در روزهای پایانی سال محدوده قیمتی ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان را لمس کرد. با این رشد، میزان بازدهی فلز گران‌بهای داخلی در سال ۹۸ به ۶/ ۳۱ درصد رسید.

با این تفاسیر، بازار بورس با اختلاف فاحش نسبت به بازارهای موازی در صدر میزان بازدهی قرار می‌گیرد که می‌تواند در سال آینده نیز با ادامه این مسیر نقدینگی موجود در سطح جامعه را به سمت خود سوق دهد.

چشم‌انداز بازار سهام در سال ۹۹
با توجه به‌تمامی فاکتورهایی که بررسی شد به نظر می‌رسد بازار سهام در سال ۹۹ همچنان به رشد خود ادامه دهد و با ورود نقدینگی به این بازار و استقبال هرچه بیشتر عموم افراد از این بازار مالی شاهد ادامه مسیر شیرین سال ۹۸ در سال آینده نیز باشیم.

باوجوداینکه برخی سهم‌های کوچک در این بازار به شکل حبابی رشد کرده‌اند، شرکت‌های بزرگ بورس ایران هنوز رشد خاصی را تجربه نکرده‌اند و این انتظار وجود دارد که در سال ۹۹ با ورود نقدینگی به سهام بنیادی همچنان شاخص بورس اوراق بهادار تهران در مدار صعودی پیش برود و فعالان این بازار روزهای خوبی را در پیش داشته باشند.

افت ۶۰ هزار واحدی شاخص بورس در پنج روز معاملاتی اخیر به سبب نوسانات بازارهای جهانی تا حدودی فعالان بازار را نگران کرد اما در آخرین روز معاملاتی سال، بازگشت نماگر بورس به محدوده کانال ۵۰۰ هزار موجب شد تا بورس بازان با خیال راحت‌تری راهی تعطیلات شوند.

پیش‌بینی می‌شود در سال جدید سرمایه‌گذاران پرتفویی داشته باشند که از نوسانات قیمت نفت آسیب چندانی نبینند و با کاهش قیمت نفت درآمدشان از طریق شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری کرده‌اند کاهش نیابد.

در این میان، برخی شرکت‌ها ممکن است قوی سبقت را از رقبا بربایند و در سال ۹۹ به‌عنوان سهام پیشتاز بورس تهران نام خود را بیش‌ازپیش مطرح کنند.

امیر توپچی پور