پوتین با نزدیکی به آمریکا و اسرائیل چه نقشه‌ای در سر دارد؟

حمید قدسی آذر: ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در جنگ سوریه در کنار بشار اسد ایستاد. وی برنامه آمریکا و اسرائیل در سوریه با عنوان داعش-النصره-ارتش آزاد را نقش بر آب کرد. پوتین در حالی که در اوج دشمنی با اردوغان قرار داشت، توانست ترکیه را به سمت روسیه و ایران بکشاند. وی مذاکرات صلح آستانه را به خوبی پیش برد. اما در حالی که همه چیز در سوریه به خوبی پیش می‌رفت ناگهان به مذاکره با حزب اتحاد دموکراتیک (پ.ی.د) و آمریکا نشست. لازم به توضیح است که پ.ی.د شاخه سوری حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) محسوب می‌شود. حتی کار به جایی رسید که در سفر به سوریه در پایگاه هوایی حمیمیم با لحن تهدیدآمیزی به بشار اسد خطاب کرد: «اگر فدرالیسم و پ.ی.د را قبول نکنی، از تو حمایت نخواهم کرد».

پوتین در عین حال شروع به تقویت رابطه با اسرائیل کرد و در سفر به ترکیه در مورد مسئله قدس به صراحت اعلام کرد: «با ترکیه در مورد قدس هم‌نظر نیستم». در حالی که ترکیه تصمیم ترامپ مبنی بر اعلام قدس به عنوان پایتخت اسرائیل را به شدت محکوم کرده بود. پوتین حتی روابطش با عربستان سعودی را روز به روز افزایش می‌دهد. در حالی که عربستان سعودی و روسیه تا دیروز دشمن ایدئولوژیکی یکدیگر بودند، ‌اکنون در مورد ساخت و راه‌اندازی نیروگاه هسته‌ای، قرارداد همکاری با یکدیگر بسته‌اند.

پوتین چه فکری در سر دارد؟ همه دوستان و دشمنان پوتین متفق‌القول هستند که وی یک نابغه سیاسی است و در عالم سیاست یک شطرنج‌باز حرفه‌ای است. اما در ذهن پیچیده این نابغه سیاسی چه می‌گذرد؟ آیا پوتین با آمریکا به توافق می‌رسد و ایران و ترکیه را می‌فروشد؟  با مشاهده اینکه در هفته‌های اخیر در رسانه‌های غربی توهین و انتقادات نسبت به پوتین به طور غیرعادی کاهش یافته است، نگرانی‌ها را افزایش می‌دهد.

به نظر می‌رسد پوتین در معادله قدرت خاورمیانه جایگاه روسیه را تثبیت کرده است و بیش از این نمی‌خواهد که ریسک کرده و دستاوردهای خود را از دست بدهد. از طرف دیگر پوتین نمی‌خواهد دونالد ترامپ را که به واسطه رابطه با روسیه در وضعیت سختی در آمریکا قرار دارد، بیش از این تحت فشار قرار دهد و علاقه دارد ترامپ را از دست نداده و مدیریت کند. ترامپ که از طرف نومحافظه کاران آمریکا تحت فشار شدیدی قرار داشت، تلاش کرده است از طریق مطرح کردن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل و با کمک لابی صهیونیستی موقعیت متزلزل خود را تثبیت کند و با تصویب بودجه ۶۵ میلیارد دلاری برای مأموریت‌های خارج از خاک آمریکا، به فکر حمله نظامی به یمن بیفتد.

البته نبایستی حساسیت‌های اقتصادی پوتین را هم نادیده گرفت. روسیه در حالی که قیمت نفت به پایین‌ترین قیمت کاهش یافته بود، توانست حضور نظامی در سوریه را به مدت دو سال اداره کند اما دوست ندارد بیش از این، جنگ در سوریه ادامه پیدا کند.

این واقعیت را نباید فراموش کرد که پوتین سیاست‌مداری نیست که متحدانی مثل ایران و ترکیه را به بهای کمی بفروشد. حتی در حالی که ایران و ترکیه تحت فشار شدید آمریکا قرار داشته‌اند در کنار این دو کشور ایستاد اما در مورد پوتین در هر شرایطی بایستی جانب احتیاط را رعایت کرد، چون وی شطرنج‌باز حرفه‌ای در عالم سیاست است و این آمادگی را دارد که در هر زمانی بدون دخالت نظامی و با استفاده از کارت قومیت‌ها که در ایران و ترکیه در دست دارد علیه این دو کشور اقدام کند. حتی زمانی که روابط ترکیه و روسیه به علت سرنگونی جنگنده روسی به شدت تیره شده بود، روسیه به منظور تحت فشار قرار دادن ترکیه، با کارت کُردها علیه ترکیه بازی می‌کرد.