پشت پرده سرمایه گذاری فیلم‌های سینمایی در سال ۱۳۹۷ چه کسانی هستند؟

سازمان سینمایی در راستای اجرای قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و شفاف سازی بیشتر فضای اقتصادی سینما، برای نخستین بار لیست سرمایه گذاران فیلم‌های سینمایی در سال ۱۳۹۷ را اعلام کرد؛ لیستی که البته با توجه به تولید شماری از فیلم‌ها در ماه‌های گذشته و ماه‌های پیش روی، به تکمیل نیاز دارد.

به گزارش «تابناک»؛ دسترسی آزاد به اطلاعات در بسیاری کشورهای غربی و شرقی، امری عادی است و اطلاعات تمامی شهروندان برای نظارت عمومی در دسترس همه قرار دارد. بدین ترتیب امکان فرار مالیاتی، پولشویی و… بسیار پرریسک بوده است. در کشورمان اما شرایط متفاوت است و شفاف سازی به صورت گزیده صورت می پذیرد و از طریق سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات قدم های اولیه برداشته شده است.

پس از راه اندازی سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات، به درخواست سرویس فرهنگی «آوای سهند» در اقدامی بی‌سابقه در تاریخ سینما، لیست فیلم‌هایی از بنیاد سینمایی سازمان سینمایی در حدفاصل سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ به نگارنده اعلام و سپس همان لیست با حذف بخش مجموع توسط این بنیاد راساً نیز منتشر شد.

آن گونه که فارابی اعلام کرده، دست کم ۳۲۹ فیلم در حد فاصل ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ از منابع عمومی استفاده کرده‌اند که این میزان بیش از ۸۳ میلیارد و هشتصد و سی و پنج میلیون تومان دریافت داشته‌اند. جزئیات ده‌ها میلیارد تومان کمک دیگر به مجموعه‌های سینمایی شده است.

در ادامه متکی بر درخواست دیگری از سوی سرویس فرهنگی «تابناک»، مؤسسه رسانه‌های تصویری، لیست بیش از ۲۲ میلیارد و سیصد میلیون تومان کمک به فیلم‌های سینمایی از سال ۱۳۸۸ تا انتهای سال ۱۳۹۵ را منتشر کرد. سپس متکی بر درخواست دیگری از سوی سرویس فرهنگی «تابناک»، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نیز لیست کمک‌ یا مشارکت‌های میلیاردی به فیلم‌های سینمایی را منتشر کرد.

در ادامه با وجود مخالفت شماری از اهالی سینما با این نوع شفاف‌سازی، با اتکا به درخواست دیگری از سوی دبیر سرویی فرهنگی «تابناک»، لیست رقم تخصیص یافته با مجموعه‌های سینمایی اعلام شد که شامل پرداختی های سازمان طی سال های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۶ به مؤسسه سینماشهر، انجمن سینمای جوانان ایران، مدرسه ملی سینما و خانه سینما می‌شود. بر اساس این لیست، میزان کمک‌ها به خانه سینما در پنج سال اخیر، روند افزایشی چشمگیری داشته، به گونه‌ای که در سال‌های ۹۵ و ۹۶ بالغ بر ۲۲ میلیارد تومان به خانه سینما کمک شده و در مجموع پنج سال نزدیک ۲۸ میلیارد تومان به خانه سینما کمک شده است.

به تازگی نیز بنیاد سینمایی فارابی در ادامه این روند قابل توجه، لیست وام‌ها به فیلم‌ها و سینماگران در سال ۱۳۹۷ را منتشر کرد که مواردی از این تسهیلات، محل نقد و بررسی قرار گرفته است. در کنار همه این لیست‌ها، یک مطالبه جدی وجود داشت که از سوی سینماگران در گفت وگوهای خصوصی با «تابناک» مطرح می‌شد و آن هم مشخص شدنِ مالکیت فیلم‌ها و عقبه مالی آثار سینمایی است. به باور بسیاری از سینماگران در پس پرده نام‌های تهیه کننده و کارگردان، سرمایه گذاران فیلم‌های سینمایی هستند که تصمیم‌گیرنده اصلی سینما و صاحب منافع کلیدی محسوب می‌شوند اما نام آنها از نظرها پنهان است.

در همین راستا، سازمان سینمایی در اقدامی قابل توجه و بی‌سابقه، لیست ۶۱ فیلم سال ۱۳۹۷ را به همراه اسامی سرمایه گذاران و درصد سهم هریک از آنها از فیلم اعلام کرد که حاوی نکات جالبی است و واکنش برخی سینماگران در قبال برخی از آثار و همچنین نحوه اکران برخی از آثار توسط برخی پخش کنندگان و سینماداران و نادیده گرفتنِ برخی فیلم‌های دیگر را معنادار می‌سازد.

این لیست بدین شرح است؛