پایان یک دلهره در تبریز ۲۰۱۸

یادداشت محمدباقر محمدی
انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۸ فرصت مناسبی است که بابرنامه ریزی صحیح و مدون و با معرفی آثار تاریخی و فرهنگی و طبیعی این استان و البته استان های همجوار، ایران را به عنوان کشوری که قابلیت توریست پذیری را دارد شناساند.
در واقع تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۸ می تواند ویترین فرهنگ و تمدن ایران باشد.
درحالی که بسیاری از رسانه های غربی در تلاش برای نشان دادن چهره منفی و خشن از ایران هستند،سال ۲۰۱۸ فرصتی مناسب برای معرفی هویت فرهنگی، تاریخ و عظمت کشور است تا بتواند در مقابل هجمه های دشمنان به مقابله بپردازد.
کشورهایی که به اغراض مختلف سعی در نشان دادن چهره مخدوش از اوضاع اجتماعی ،فرهنگی و سیاسی ایران دارند، حال با توجه به این شرایط لزوم برنامه ریزی مناسب و علمی تا ۲۰۱۸ بیشتر احساس می شود و در این میان یکی از مسائل اساسی توجه به حوزه فرهنگی در جذب گردشگر است؛ فرهنگی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان زیربنای توسعه اقتصادی جامعه است. اما همین فرهنگ شاید همانند چاقوی دولبه ای باشد که باید جانب احتیاط را در آن رعایت کرد. و البته همین احتیاط است که باعث شکل گیری دیدگاههای مختلف در خصوص مسئله گردشگری شده است.
برخی ها بر این باورند که حضور گردشگران خارجی در کشور، منجر به تعارض و تزلزل فرهنگی می شود و شاید بسیاری از مردم در مقابل فرهنگ گردشگران منفعل بوده و حتی به سمت فرهنگ آنها گرایش پیدا کنند؛ دغدغه ای که خود حکایت از بسیاری نابسامانی های فرهنگی کشورمان دارد؛ کشوری که علی رغم داشتن فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی انگار به راحتی یارای ایستادگی در مقابل سایر فرهنگ ها را ندارد.
البته این دیدگاه هرچند برخی ملاحظات مذهبی را درخود دارد اما باید گفت این انتقاد زمانی می توانست صحیح باشد که ارتباطات جهانی تا این حد گسترش پیدا نمی کرد؛ چرا که امروزه با پیشرفت ارتباطات انتقال فرهنگ و آداب و رسوم یک جامعه به کشورهای دیگر به راحتی امکان پذیر است و بر همین اساس انتظار می رود بجای پاک کردن صورت مسئله به دنبال پاسخگویی به مشکلات باشیم.
در مقابل این دیدگاه می توان نطریه دیگری را نیز مورد سنجش قرار داد؛ نظریه ای که اعتقاد دارد با برنامه ریزی صحیح و مدون می توان از حضور گردشگران خارجی در کشور استفاده کرده و با انتقال فرهنگ غنی خود به این گردشگران از آنان به عنوان سفیران فرهنگی کشور نیز بهره برد. دیدگاهی که انگار به جای بهانه گیری در تلاش است برای استفاده بهینه از تمام ظرفیت های موجود در کشور استفاده نماید.
حال برای بسط موضوع گردشگری می توان گفت که گردشگران در حوزه توریسم فرهنگی به دو دسته گردشگران دوران صنعتی و گردشگران دوران فراصنعتی تقسیم می شوند.
توریست های دوران صنعتی گردشگرانی هستند که بدون اعتنا به فرهنگ جامعه میزبان به آن جوامع سفر کرده و اهداف سفری خود را دنبال می کنند.
در مقابل توریست های دوران فرا صنعتی، با مطالعه فرهنگ کشور میزبان به این جوامع سفر کرده و هدفی جز اشنایی با تاریخ و فرهنگ و تمدن جامعه میزبان ندارند که امروزه اکثر گردشگرانی که به کشورمان سفر می کنند از توریست های دوران فراصنعتی هستند که با احترام به عقاید و ارز شها و همچنین آشنایی با فرهنگ و تمدن ایران وارد کشور می شوند.
ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که ایران به لحاظ جاذبه های گردشگری جزو ۱۰ کشور برتر و به لحاظ تنوع گردشگری جز ۵کشور برتر جهان است که البته سهم آن از درآمد حوزه گردشگری شاید در قیاس با کشورهایی که به لحاظ جاذبه های گردشگری همتراز با ایران نیستند یک هزارم هم نباشد؛ این یعنی فراموش شدن یک ظرفیت بسیار بزرگ در جهت توسعه اقتصادی.
پس باید براین باور بود که گردشگری یک صنعت فعالی است که می تواند برافزایش درآمد ملی،افزایش سطح رفاه مردم جامعه میزبان،افزایش ارزش پول داخلی و ایجاد اشتغال و.. موثر باشد.
حال انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی فرصتی است برای بهره مندی حداکثری از این موقعیت و در این میان نقش آحاد جامعه از رسانه ها گرفته تابازاریان و …، در جهت ایجاد شرایط ایده آل برای انتقال فرهنگ اسلامی و ایرانی به کشورهای دیگر و نیز شناساندن ایران به عنوان کشوری که دارای ظرفیت های بالای گردشگری است بسیار مهم است.
و می توان امیدوار بود تا تبریز ۲۰۱۸ پایانی بر یک دلهره چندین ساله بنام ترس از آسیب پذیری فرهنگی باشد.