محو پیامدهای گرانی دلار با حذف قیمت روی کالا!

با عبور بهای دلار از کانال ۳ هزار و ۹۰۰ تومان و رسیدن آن به ۳ هزار و ۹۰۵ تومان در بازار آزاد برای همه مسجل شده که قیمت ارز در حال یکسان‌سازی است و وقتی این روند را در کنار مصوبه حذف درج قیمت روی کالاها قرار می‌دهیم، مشخص است که دولت به عنوان مهم‌ترین عرضه‌کننده ارز در بازار با هدف تأمین کسری بودجه برای افزایش بهای ارز چراغ سبز نشان داده است، حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا دولت فکری به حال تبعات تورمی افزایش بهای ارز کرده است یا اینکه با حذف درج قیمت روی کالا‌ها تورم به مصرف‌کننده تحمیل شده ولی در آمارها درج نمی‌شود.

توقف فروش ارز مسافرتی از ۲۰ شهریور ماه ۹۶، جهش گام به گام ارز دولتی و بازار آزاد نشان از اصلاح بهای ارز دارد، این در حالی است که به گواه رویترز، در یک ساله منتهی به مارس ۲۰۱۷بیش از ۶ میلیون گردشگر به ایران سفر کرده‌اند و به گواه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قاچاق به شکل ورودی‌اش در ایران طی چهار سال ابتدایی دولت یازدهم حدود ۵میلیارد دلار سقوط داشته است، در عین حال بودجه‌های سالانه نشان می‌دهد دولت یازدهم هر سال تمامی بودجه نفتی خود را تأمین کرده است. حال به نظر می‌رسد افزایش بهای ارز تنها با هدف دستیابی دولت به عنوان صادرکننده نفت و برخی شرکت‌های دولتی و شبکه دولتی و خصوصی صادرکننده مشتقات نفت و گاز و مواد معدنی خام با ریال بیشتری در حال انجام است، این در حالی است که بخش خصوصی صادرات‌محور به شدت خواستار افزایش بهای ارز است، حال باید دید تبعات اجتماعی جهش ارز در کشور دیده شده است یا اینکه تنها راهکار حذف درج قیمت روی کالاهاست تا در عمل تورم به خانوارهای ضعیف اعمال شود اما روی آمارهای اقتصادی اعمال نشود.

پیش‌بینی کسری ٣٧ هزار میلیارد تومانی بودجه، دلایل رشد نرخ ارز
نایب رئیس کمیسیون بودجه مجلس می‌گوید، به دلیل کاهش قیمت نفت، ورودی ارز کاهش و قیمت آن افزایش یافته که پیش بینی می‌شود تا پایان سال ٣٧هزار میلیارد تومان کسری بودجه داشته باشیم.
هادی قوامی با اشاره به افزایش قیمت ارز و طلا در روزهای اخیر گفت: نوسانات و تغییرات در قیمت ارز چند دلیل دارد که نخستین دلیل آن کاهش قیمت نفت است چراکه در بودجه هر بشکه ۵۰‌دلار پیش‌بینی شده بود اما اکنون حدود ۴۳ دلار به فروش می‌رسد و حدود هفت تا هشت دلار کسری نسبت به رقم پیش‌بینی شده دارد.

نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال حدود ۳۷ هزار میلیارد تومان کسری منابع بودجه وجود آید، افزود: این کسری بودجه عمدتاً به دلیل کاهش قیمت نفت است و زمانی که نفت کمتری به فروش می‌رسد ورودی ارز کاهش و قیمت ارز افزایش می‌یابد.

دولت برخی کسری‌های بودجه‌ای خود را از طریق تسعیر ارز می‌پوشاند
وی با اشاره به اینکه افزایش قیمت ارز برای دولت درآمد ایجاد می‌کند، ادامه داد: در بودجه سال ۹۵ نرخ تسعیر ارز ۲ هزار و ۹۵۰ تومان معین شد، اما دولت عملاً هزار و ۳۰۰ تومان فروخت، یعنی حدود ۶ الی ۷ هزار میلیارد تومان از محل تسعیر ارز و تفاوت قیمت ارز منابع مالی به دست آورد.

نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه هدف دولت کسب درآمد از ارز نیست اما منابع از این طریق برایش حاصل می‌شود، یادآور شد: دولت برخی کسری‌های بودجه‌ای خود را از طریق تسعیر ارز می‌پوشاند و در سال ۹۶ نیز قیمت ارز در بودجه ۳ هزار و ۳۰۰ تومان تعیین شده اما تاکنون به ۳ هزار و ۸۸۰ تومان رسیده که ممکن است حتی به ۴‌هزار تومان نیز برسد.

پیش‌بینی درآمد ٧ تا ۱۰ هزار میلیارد تومانی دولت از تسعیر ارز در سال جاری
وی افزود: اگر نرخ ارز افزایش یابد ممکن است دولت از این طریق ٧ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند که رقم کمی نبوده اما درآمد خوب و مطمئنی نیست و در واقع نوعی مالیات تورمی بوده که دست کردن در جیب مردم است.
قوامی با بیان اینکه از دیگر دلایل افزایش نرخ ارز کاهش نرخ سود بانکی است، ادامه داد: مسئولان فکر می‌کنند سود بانکی پرده کرکره است که به یکباره تصمیم بگیرند کرکره را بالا یا پایین دهند، اما باید گفت که کاهش نرخ سود بانکی دستوری نیست، چراکه دستوری برخورد کردن با نرخ سود بانکی تبعاتی دارد و هزینه‌های آن در نهایت به مردم تحمیل می‌شود.

انتقال سرمایه‌های مردم به بازار ارز با کاهش نرخ سود بانکی
وی با اشاره به اینکه با کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی بازار غیررسمی شکل می‌گیرد، اظهار داشت: مردم زمانی که پول خود را از بانک خارج می‌کنند به بازاری همانند ارز انتقال می‌دهند که به دلیل افزایش تقاضا قیمت ارز نیز افزایش می‌یابد یا بازار سفته‌بازی افزایش یافته و میزان نقدینگی بالا می‌رود.
نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: مردم به دلیل این پول خود را در بانک می‌گذارند که ارزش آن حفظ شود، اما با کاهش نرخ سود بانکی دلار می‌خرند که از طریق دلار ارزش پولشان را حفظ کنند و این سبب افزایش قیمت می‌شود، البته دلایل بین‌المللی همانند طوفانی که در امریکا رخ داده در افزایش قیمت دلار دخیل بوده اما عوامل اصلی نیست.

تمام کالاها به غیر از نان و شیر از شمول قیمت‌گذاری خارج می‌شوند
از سوی دیگر دبیرکل کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران با بیان اینکه از دو سال قبل قرار بود قیمت‌گذاری کالاها برداشته شود، گفت: برنامه‌ریزی‌شده بود برداشته شدن قیمت مصرف‌کننده برای همه کالاها باشد اما روش پله‌ای که وزیر جدید صنعت در نظر گرفته نیز مناسب است.

در این میان در شرایطی که شریعتمداری وزیر صنعت دولت دوازدهم خود به نوعی انتقادها و ایرادهایی به مصوبه حذف درج قیمت روی کالای وزیر صنعت پیشین دارد، در کمال تعجب دبیرکل کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران در گفت‌وگو با تسنیم درباره برداشته شدن قیمت مصرف‌کننده برخی کالا‌ها مدعی می‌شود که این اقدام معقول و سنجیده‌ای است و نشان از تسلط وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت به مقوله بازار دارد و سپس تصریح می‌کند: از دو سال قبل قرار بود تمامی کالاها به غیر از نان، آرد، ماست و شیر از شمول قیمت‌گذاری خارج شود و به صورت عرضه و تقاضا در بازار عرضه شود. در آن زمان این مهم در پیش جلسه شورای اقتصاد مطرح شد اما در جلسه نهایی از دستور کار خارج شد. به نظر می‌رسد دولت تصمیم گرفته این برنامه را به‌صورت بخش بخش به مرحله اجرایی دربیاورد.

در شرایطی که به اعتقاد کارشناسان به دلیل عدم‌رقابت کامل در سطح تولید، توزیع و فروش و وجود انحصارها و شبه‌انحصارها مصوبه حذف درج قیمت از روی کالاها می‌تواند مفسده گران‌فروشی و تورم تحمیلی را به مصرف‌کننده همراه داشته باشد که هیچ‌گاه در آمارهای اعلامی دولت قید نخواهد شد، کاوه زرگران معتقد است: خرده‌فروشان، توزیع‌کننده و تولیدکننده هرکدام برای خود سودی دریافت می‌کند و در صورتی مردم از عمده‌فروشی خرید می‌کنند که کالا را به نرخ پایین‌تری خریداری ‌کنند، بر این اساس تولید‌کننده نرخ خود را برای عرضه‌کننده فاکتور می‌کند و فروشگاه‌ها نیز موظف به ارائه محصول خود با سود در نظرگرفته شده، هستند.

در واقع زرگران تلاش می‌کند با طرح مبحث اخذ تخفیف در صورت خرید از هایپر مارکت‌ها یا عمده‌فروشی‌ها و تخفیفات حجمی و فصلی مصوبه حذف درج قیمت را امری مثبت نشان دهد، در صورتی که مشابه همین طرح در حوزه حمل و نقل هوایی اجرا شد و آنطور که ابتدا ادعا می‌شد، توفیقاتی در پی نداشت، در عین حال حق مصرف‌کننده است تا از نظر کیفی و کمی تمامی اطلاعات کالا از جمله قیمت در مرحله تولید، توزیع و عرضه را در اختیار داشته باشد.

وی در عین حال در پاسخ به این سؤال که با اجرای این طرح نظارت حداقلی بر قیمت‌ها در شرایط موجود از بین نخواهد رفت، گفت: سازمان امور مالیاتی وظیفه دارد، قانون مالیات بر ارزش افزوده را با نصب صندوق‌های مکانیزه در فروشگاه‌ها به مرحله اجرایی درآورد که بر این اساس قیمت تمام کالا‌ها ثبت می‌شود و هر کالایی که بیشتر از قیمت مورد نظر فروخته شود به راحتی توسط یک نرم‌افزار قابل پیگیری است، در پاسخ به این امر باید عنوان داشت که مصرف‌کننده باید چگونه از قیمت کارخانه تا فروش و سودفروش مطلع شود، آیا این ارقام در فاکتور صندوق مکانیزه فروش که در اتاق اصناف با چالش مواجه شده، قابل رؤیت است؟

هزینه تولیدمرغ با حذف ارز مبادله‌ای ۴۰۰ تومان در کیلو گران می‌شود
در این بین در حالی که این روزها قیمت مرغ روزانه افزایش می‌یابد و دلیل گرانی آن را گرانی جوجه یک روزه عنوان می‌کنند، رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی در اظهارنظری افزایش چند باره قیمت‌مرغ را زمینه‌سازی کرده و گفت: براساس دستورالعملی که وزیر قبلی صنعت درباره حذف اختصاص ارز مبادله‌ای به واردات کنجاله سویا و دریافت مابه‌التفاوت ۱۰ درصدی برای واردات این محصول در آخرین روزهای کاری ارائه داد، قیمت مرغ گران می‌شود.
محمد یوسفی در گفت‌وگو با تسنیم اظهار کرد: نعمت‌زاده وزیر قبلی وزارت صنعت در آخرین روزهای کاری خود طی نامه‌ای دستور لغو ارز مبادله‌ای ۲۵۵ کالا را صادر کرده است که در میان آنها کنجاله‌های سویا نیز قرار دارند. رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی ادامه داد: اگر قرار باشد ما‌به‌التفاوت برای واردات این محصول در نظر گرفته شود و ارز مبادله‌ای نیز اختصاص نیابد، قیمت تمام‌شده تولید هر کیلوگرم مرغ ۳۵۰ تومان تا ۴۰۰ تومان افزایش می‌یابد.

لوبیا قرمز رکورددار ثبت سفارش شد
لوبیا قرمز با رشد ارزشی ۱۰۸۹/۵ درصد رکورددار ثبت سفارش کالا در خردادماه امسال شد.
مطابق جدیدترین آمار وزارت صنعت از میزان ثبت سفارش کالاهای اساسی در خردادماه امسال لوبیا قرمز با رشد ارزشی ۱۰۸۹/۵ درصد رکورد‌دار ثبت سفارش بوده است. علاوه بر این ثبت سفارش گوشت منجمد گاو و گوساله ۲۲ درصد، کره ۱۸۲/۷ درصد، نخود ۸۰/۴ درصد، لپه ۳۳۳/۴ درصد، روغن ساخته شده ۳۲۹ درصد و دانه‌های روغنی ۲۰۳/۹ درصد رشد را در خردادماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است.
در پایان باید عنوان داشت که کسری بودجه دولت افزایش بهای ارز را رقم زده است و این امر با تبعات تورمی برای بازارها همراه خواهد شد به‌طوری که راهکار حذف درج قیمت تنها راه حل برای کنترل این تبعات اجتماعی است.

*هادی غلامحسینی