زنده یاد سید محمد تقی مصطفوی در سال ۱۲۸۵ شمسی دیده به جهان گشود . پس از تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی ، به سال ۱۳۰۴ ، از مدرسه دارالفنون به اخذ دیپلم نائل آمد و به استخدام وزارت معارف درآمد و به کار تدریس در مدارس تهران مشغول شد . وی ضمن کار معلمی ، در مدرسه عالی حقوق تحصیلاتش را دنبال کرد و به سال۱۳۰۷در رشته حقوق فارغ التحصیل شد. از این تاریخ ، در مدارس تهران به تدریس زبان فرانسه پرداخت و این امر تا سال ۱۳۱۰ ادامه یافت . در این هنگام ، تدریس را در مدارس رها کرد و به شعبه عتیقات وزارت معارف منتقل گردید.
وی علاقه زائد الوصفی به بازشناسی تمدن و آثار کهن ایران داشت . در این کار جدید ، سمت او بازرس فنی عتیقات بود . مقارن همین ایام بود که به همراه هیات های فرانسوی و آلمانی به تحقیقات و حفاری های تخت جمشید پرداخت و در مدت دو سال تحقیق و کاوش در تخت جمشید به موفقیت های بسیاری نائل آمد و توجه باستان شناسان خارجی ، بیش از پیش به وی معطوف گشت ، به حدی که به عنوان یک باستان شناس برجسته ، مطرح خاص و عام گردید و بعد ریاست موزه ایران باستان را به وی محول کردند .
مرحوم مصطفوی به سال ۱۳۳۷ بازنشسته شد ، ولی پس از بازنشستگی دست از کار نکشید و همچنان با عشق و علاقه بسیار به تحقیق و نوشتن و تالیف در زمینه های مختلف باستان شناسی مشغول بود و در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی شاگردان بسیاری تربیت کرد .آن زنده یاد از بانیان و موسسان و برپا نگه داران انجمن آثار ملی سابق – که هم اکنون به نام انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نامیده می شود – بود و در حفظ و اعتلای انجمن تا پایان عمر کوشید .سید محمد تقی مصطفوی سر انجام در ۱۹ تیر ماه ۱۳۵۹ خورشیدی جان به جان آفرین تسلیم کرد .
گستره جغرافیایی فعالیت و کار مرحوم مصطفوی سراسر ایران بود ، با این حال به برخی خدمات آن زنده یاد در عرصه تاریخ و فرهنگ آذربایجان شرقی اشاره می شود:
موزه دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز : در سال ۱۳۲۸ ، دوسال پس از تشکیل دانشگاه تبریز دکتر خانبابا بیانی رئیس دانشمند این دانشگاه به فکر تاسیس موزه ای برای دانشکده ادبیات افتاد ، او این ایده را ابتدا با سید محمد تقی مصطفوی که در آن زمان رئیس اداره کل باستان شناسی کشور بود در میان نهاد و در سایه حمایت و همراهی وی توانست موزه دانشکده ادبیات تبریز را در تاریخ ۱۳ تیرماه سال ۱۳۲۸ افتتاح نماید .
مسجد کبود : سامان یافتن مسجد کبود تبریز و نجات آن از ورطه نابودی نیز وامدار همت اوست ، اولین مرحله از تعمیرات و مرمتهای اساسی این اثر بی بدیل در میانه سالهای ۱۳۲۷ تا ۱۳۲۹ شمسی صورت گرفت.
موزه آذربایجان : اسناد و مکاتبات برجای مانده نشان می دهد سید محمد تقی مصطفوی از نخستین روزهای طرح ایده تشکیل موزه آذربایجان توسط علی دهقان ( موسس موزه ) در راه ببار نشستن این هدف بزرگ از هیچ کمکی فروگذاری نکرده ، وی درسال۱۳۳۶ ، با صدور دستور انتقال ۲۰۲ قطعه از اشیاء تاریخی موزه ایران باستان به تبریز کمک شایانی به پایه گذاری این موزه نمود.
وقفنامه ربع رشیدی : مصطفوی درسال ۱۳۴۸ بعنوان نماینده انجمن آثار ملی به خرید تنها نسخه موجود وقفنامه ربع رشیدی برای کتابخانه ملی تبریز نمود .
سید محمد تقی مصطفوی در ایجاد و احداث یادمان مقبره الشعرای سرخاب تبریز نیز نقش بسزایی داشت ، این ایده در زمان استانداری علی دهقان شکل گرفت و به انجمن آثار ملی ارائه گردیداما با انتصاب وی به استانداری گیلان مدتی مسکوت ماند ، در سال ۱۳۴۸ به همت مصطفوی این طرح مجددا پیگیری و درنهایت اجرائی گردید.
کلیسای سنت استپانوس : وی به همراه اسماعیل دیباج ( نماینده انجمن آثار ملی در آذربایجان ) در سامان بخشی به این اثر ارزشمند تاریخی نیز تلاش نمود و به همت وی اقدامات موثری در جهت حفاظت از این اثر بی بدیل بعمل آمد.
مروری دوباره بر عناوین ذکر شده از جمله : موزه دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز ( اولین موزه تبریز و اولین موزه دانشگاهی ایران ) ، مسجد کبود تبریز (بعنوان یکی از شاخص ترین آثار معماری ایران ) ، موزه آذربایجان ( یکی از غنی ترین و مهمترین موزه های کشور پس از موزه ملی ایران) ، وقفنامه ربع رشیدی ( ثبت شده در فهرست حافظه جهانی یونسکو) ،مقبره الشعرای تبریز ( مدفن صدها شاعر و عارف نامدار این سرزمین ) ، کلیسای سنت استپانوس ( بعنوان یکی از آثار ایرانی ثبت شده در فهرست میراث جهانی ) از خدمات تاثیر گذار زنده یاد مصطفوی در عرصه تاریخ و فرهنگ این دیار حکایت دارد.
مهدی بزازدستفروش
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0