آتش سوزی جنگل‌های ارسباران، کابوس دوستداران محیط‌ زیست

 آتش‌سوزی جنگل‌های سرسبز ارسباران در سال گذشته، تجربه تلخی برای مسوولان و مردم منطقه شده تا تدابیر لازم برای پیشگیری از وقوع حوادث مشابه در سال های آینده اندیشیده شود؛ اتفاق ناخوشایندی که ۶۰۰ هکتار از این پهنه جنگلی کم مانند را خاکستر کرد.

به گزارش نگاه به نقل از ایرنا، آذربایجان شرقی در مجموع ۱۸۰ هزار هکتار جنگل دارد که جنگل های ارسباران با ۱۶۴ هزار هکتار وسعت بخش اصلی آن را تشکیل می دهد؛ یک پهنه جنگلی با بیش از ۴۰۰ گونه گیاهی و ده ها گونه جانوری که به دلیل گرم شدن تدریجی کره زمین، هر سال با خطر وقوع آتش سوزی دست و پنجه نرم می کند.
جنگل های ارسباران (قره داغ) به عنوان مهم‌ترین پهنه جنگلی شمال‌ غرب کشور که در زیست کره یونسکو نیز ثبت شده است، سال گذشته بارها دچار آتش سوزی شد و به دلیل نبود امکانات مناسب اطفای حریق در منطقه حدود ۶۳۰ هکتار از این پهنه جنگلی کم مانند خاکستر شد.
مسوولان آذربایجان شرقی با درک خطر آتش‌سوزی در این منطقه، تلاش می کنند کابوس خاکستر شدن درختان ارسباران به عنوان سرمایه ملی برای امسال و سال های آینده تکرار نشود بر این اساس تصمیمات مهمی در این خصوص اتخاذ شده و رزمایش اطفای حریق این جنگل نیز در خداآفرین همزمان با سالگرد واقعه تلخ آتش سوزی، با مشارکت تمام نهادهای مرتبط منطقه ای، استانی و کشوری برگزار شد. 
مدیرکل منابع طبیعی آذربایجان شرقی در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا در این ارتباط اظهار کرد: رزمایش اطفای حریق جنگل های ارسباران در حوزه شهرستان خداآفرین به مدت بیش از چهار ساعت و با شرکت حدود ۱۶۰ نفر از نهادهای مرتبط با استفاده از تجهیزات فنی لازم برگزار شد. 
رحیم مهردادی با بیان اینکه سناریوی این رزمایش طوری آماده شده بود که ادارات و نهادهای مرتبط ۶ شهرستان و دستگاه های مرتبط استان و منطقه رزمایش همگی در اجرای آن مشارکت کنند، گفت: ادارات منابع طبیعی و محیط زیست و فرمانداری های ۶ شهرستان خداآفرین، کلیبر، هوراند، جلفا، ورزقان و اهر، امداد و نجات جمعیت هلال احمر خداآفرین، سپاه، بخشداری ها، فرمانده هنگ مرزی و تیپ بلیات ارتش و نماینده وزارت دفاع در آذربایجان شرقی، اداره اطلاعات و دادستانی خداآفرین و اعضای شورای تامین این شهرستان در رزمایش یاد شده مشارکت داشتند و پیش از آغاز رزمایش آسیب شناسی آتش سوزی سال گذشته نیز انجام شد.
وی همچنین خاطرنشان کرد:  تجربه تلخ سال گذشته در انجام این رزمایش اثربخش بود ولی به هر حال برای مقابله با آتش سوزی ۳ مرحله پیش بینی شده که در حقیقت مقابله با حریق آخرین مرحله و اقدام است. 
مهردادی ادامه داد: پیش آگاهی و پیشگیری مراحل دیگر مقابله با حوادث آتش سوزی است که تلاش می کنیم به قدری فرهنگ مردم منطقه را پیش ببریم که خود مردم جنگلبان شوند پیش آگاهی و پیشگیری مراحل دیگر مقابله با حوادث آتش سوزی است که تلاش می کنیم به قدری فرهنگ مردم منطقه را پیش ببریم که خود مردم جنگلبان شوند و روستاییان جنگل نشین که در واقع اثربخش تر از تجهیزات پیشرفته هستند خودشان بتوانند خبردهنده، اقدام کننده و اطفا کننده باشند تا قبل از رسیدن کمک اقدامات موثری انجام دهند و چه بسا آتش را خاموش کنند. 
برای نخستین بار در کشور کمیته صیانت از جنگل های ارسباران در آذربایجان شرقی تشکیل شد
نمایی از طبیعت زیبای جنگل های ارسباران در آذربایجان شرقی 

مدیرکل منابع طبیعی آذربایجان شرقی اعلام کرد: برای نخستین بار در کشور کمیته صیانت از جنگل در آذربایجان شرقی به دستور استاندار تشکیل شده که ریاست آن را معاون امور عمرانی استانداری و دبیرخانه آن اداره کل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی است. 
مهردادی ادامه داد: به رغم اینکه در سال های گذشته جنگل های ارسباران به محیط زیست تحویل داده شده است اما برای اولین بار در استان ۲ متولی اصلی اداره کل منابع طبیعی و اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی این جنگل را منطقه بندی کردند و زیر نظر فرمانداری ها حفاظت از جنگل ها را انجام می دهند. 
وی اضافه کرد: جنگل های سه شهرستان خداآفرین، کلیبر و هوراند توسط اداره کل منابع طبیعی مدیریت می شود و عرصه های جنگلی شهرستان های جلفا، ورزقان و اهر نیز توسط اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی اداره می شوند البته در زمان مورد نیاز تمام دستگاه ها پای کار خواهند بود. 
اجرای طرح دیده بان حریق در جنگل های آذربایجان شرقی
مهردادی همچنین از اجرای طرح دیده بان حریق در جنگل های آذربایجان شرقی خبر داد و گفت: از مردم به عنوان دیده بان حریق استفاده می شود و به آنها هزینه پرداخت می شود البته این پیشنهاد در سطح ملی مطرح و مصوب شده که به جز در چهار استان شمالی که ساز و کار دیگری دارند، سازمان بسیج سازندگی به عنوان مجری طرح عمل کند.  
آمادگی دادگستری آذربایجان شرقی برای صیانت از جنگل های ارسباران 
رییس کل دادگستری آذربایجان‌شرقی نیز بر صیانت و حفاظت از جنگل های ارسباران در مقابل تهدیدات مختلف تاکید و برای هر گونه همکاری در این زمینه اعلام آمادگی کرد.
موسی خلیل اللهی، آتش سوزی در این عرصه های مهم زیست محیطی را چالش بزرگ منطقه ارسباران دانست و افزود: اداره حفاظت محیط زیست باید تمهیدات و اقدامات لازم و کافی برای پیشگیری از هر گونه آتش سوزی را به انجام برساند.
وی با اعلام اینکه حمایت دستگاه قضایی آذربایجان شرقی از اداره کل محیط زیست همواره وجود دارد، اظهار کرد: در این رابطه آماده همه گونه همکاری برای پیشگیری از آتش سوزی های احتمالی جنگل ها و مراتع ارسباران و سایر عرصه های جنگلی استان هستیم.
خلیل اللهی با اشاره به سیاست های کلی حفاظت محیط زیست ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، بر ضرورت حفظ و صیانت از محیط زیست از سوی تمامی شهروندان و دستگاه های متولی تاکید کرد.
وی با اعلام اینکه ۲ نفر از عاملان وقوع آتش سوزی سال گذشته در جنگل های ارسباران دستگیر شده اند و هم اکنون در زندان تبریز به سر می برند ۲ نفر از عاملان وقوع آتش سوزی سال گذشته در جنگل های ارسباران دستگیر شده و هم اکنون در زندان تبریز به سر می برند، گفت: این ۲ نفر تابستان پارسال به اتهام آتش زدن به پهنه جنگلی ارسباران دستگیر شدند.
خلیل اللهی ادامه داد: حکم این ۲ نفر پس از بررسی پرونده شان در دستگاه قضا صادر شد و آنان اکنون دوران محکومیت خود را طی می کنند.
مسئولیت اطفای حریق در اراضی جنگلی و مراتع بر عهده سازمان جنگل ها و مراتع است
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان‌شرقی نیز با بیان اینکه این مجموعه برای مقابله با آتش سوزی‌های احتمالی در جنگل‌های ارسباران تمهیدات ویژه ای اتحاذ کرده است، اقدامات در این حوزه را تشریح کرد.
محمدباقر هنربر با اشاره به تجربه آتش سوزی پارسال در جنگل های ارسباران، اظهار کرد: از همان موقع، اقدامات، رایزنی ها و مکاتبات با ستاد بحران مرکز و هماهنگی با دستگاه های اجرایی، فرمانداری ها، شهرداری ها و ارگان های نظامی و انتظامی برای مدیریت مناسب و دقیق پیشگیری، مقابله و مهار آتش سوزی احتمالی در سالجاری به انجام رسیده است.
وی به بروز برخی کاستی ها و شیطنت های تعدادی از دستگاه های اجرایی در آتش سوزی سال گذشته ارسباران اشاره و  اضافه کرد: بر همین اساس از همان زمان مدیریت بحران استانداری با همکاری و تعامل نزدیک دستگاه قضایی آذربایجان شرقی و دادستانی عمومی و انقلاب اسلامی مرکز استان وارد عمل شد و ورود جدی به ماجرا را شروع کردند که دستگیری و محاکمه تعدادی از افراد دخیل در آن آتش سوزی از جمله اقدامات مهم بود.
هنربر با قدردانی از ورود و حساسیت ویژه دادگستری کل آذربایجان شرقی به موضوع صیانت و حفاظت از مراتع و جنگل های استان، اظهار داشت: این مهم جزو تاکیدات مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری اسلامی ایران بوده و بر همین اساس مدیریت ارشد استان، دستگاه قضائی و سایر نهادها و ارگان های مربوطه وارد عمل شده و کوچکترین اغماضی را بر نمی تابند.
وی نبود امکانات لازم و کافی برای اطفای حریق هوایی را مهمترین و بزرگترین مشکل آتش سوزی جنگل های ارسباران در سال گذشته دانست و ادامه داد: متاسفانه پارسال پس از ۵ روز پیگیری موفق به اعزام بالگرد به مناطق دچار حریق شده استان از مرکز شدیم، اما این مشکل با ابلاغ قانون جدید مدیرین بحران تا حد زیادی رفع شده است.
هنربر اضافه کرد: طبق بند ج ماده ۱۴ همین قانون مسئولیت اطفای حریق در اراضی جنگلی و مراتع به سازمان جنگل ها و مراتع زیرنظر وزارت جهاد کشاورزی سپرده شده است که این امر بسیاری از مشکلات ناشی از متولیان مقابله با آتش سوزی ها در این مناطق را مرتفع می کند.
وی گفت: بر همین اساس ۵۰۴ پلاک از مناطق حفاظت شده جنگلی و مرتعی آذربایجان شرقی تحویل اداره کل حفاظت محیط زیست استان داده شد که این امر بنا به درخواست رسمی این مجموعه به انجام رسید.
هنربر با بیان اینکه طبق همین قانون، نخستین جلسه کمیته صیانت از جنگل های آذربایجان شرقی نیز به دستور استاندار طی سالجاری برگزار شد و تقسیم بندی پهنه های جنگلی و مرتعی استان و سپردن مسئولیت اطفای حریق آنها به شهرستان های مختلف از مصوبات آن بوده است.
وی یادآوری کرد: ۱۵ شهرستان دیگر آذربایجان شرقی نیز که دارای جنگل و مرتع هستند به صورت مستقل و با مدیریت میدانی فرمانداری ها، حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی در مواقع آتش سوزی وارد عمل می شوند که در نمونه اخیر این حوادث، آتش سوزی ۱۰ هکتاری مراتع شهرستان میانه مهار و کنترل شد.
گشت زنی بالگرد جمعیت هلال احمر در مناطق جنگلی آذربایجان شرقی هر ۱۵ روز یک بار
 مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان شرقی از اتخاذ تصمیم برای گشت زنی بالگرد جمعیت هلال احمر در مناطق جنگلی آذربایجان شرقی هر ۱۵ روز یک بار خبر داد و اظهار داشت: در صورت وقوع هر گونه آتش سوزی این بالگرد موظف است هلی برد نیروها را در اسرع وقت انجام داده و به موقع نیاز و اضطرار نیز بالگرد بسکت دار از کرمانشاه به تبریز اعزام شود.
هنربر، ورود شخص رییس جمهوری به مساله بالگردها را بسیار مهم و تاثیرگذار برشمرد و افزود: در آخرین جلسه مدیریت بحران کشور که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد که در آن به مجهز شدن استان های دارای جنگل و مناطق حفاظت شده به بالگرد بسکت دار تاکید شد.
وی تصریح بند «ز» ماده ۱۴ قانون جدید مدیریت بحران مبنی بر تکلیف نیروهای مسلح برای اطفای حریق هوایی را مورد تاکید قرار داد که می تواند بخش مهمی از مشکلات ناشی از آتش سوزی در جنگل ها و مراتع را برطرف کند.
هنربر، بروز برخی اختلاف نظرها بین سازمان برنامه و بودجه و وزارت دفاع را ناشی از نبود مواد قانونی برای تعیین تکلیف نهادهای مزبور دانست و ادامه داد: با ابلاغ قانون جدید، تاکنون ۲۰ میلیارد تومان از بدهی های وزارت دفاع پرداخت شده و ۱۵ میلیارد تومان نیز قرار است به عنوان تنخواه در اختیار استان ها قرار داده شود که گامی بسیار مهم و ارزشمند برای ساماندهی مدیریت اطفای حریق جنگل ها و مراتع کشور به شمار می رود.
وی از آذربایجان شرقی، مناطق شمالی و حاشیه های زاگرس را جزو استان های دارای اولویت تخصیص بودجه های فوق اعلام کرد.
این مقام مسئول از نهایی شدن تعداد ۲۵ مصوبه در کمیته صیانت از جنگل ها و مراتع آذربایجان شرقی برای مقابله و پیشگیری از آتش سوزی های احتمالی خبر داد که بحث آموزش دهیاران، شوراهای اسلامی و جوامع محلی به منظور تامین تجهیزات، خرید آتش کوب ها و تعیین همیاران محیط زیست و دیده بان ها جزو رئوس این مصوبات است.
هنربر، بهره مندی از ظرفیت جوامع محلی در مهار آتش سوزی ها را بسیار مهم خواند و اضافه کرد: این اقدام یکی از برنامه های مهم و مفید کمیته صیانت از جنگل ها و مراتع استان است که با جدیت دنبال می شود و چون افراد بومی منطقه از شناخت کافی و کامل از محل های آتش سوزی برخوردارند، می توان از این پتانسیل موجود در مناطق جنگلی برای از دست ندادن فرصت های طلایی مهار، استفاده کرد.
وی استفاده از ظرفیت واحدهای صنعتی، معدنی و تولیدی آذربایجان شرقی برای ایجاد امکانات جهت مهار انواع حوادث غیرمترقبه را جزو دستورعمل های مدیریت بحران استان نام برد و گفت: در این راستا مجتمع معدن مس سونگون در تامین تجهیزات و ماشین آلات سبک و سنگین مورد نیاز و نیروی انسانی همراه با سایر دستگاه ها همراه و همیار مدیریت بحران بوده است که این تلاش ها قابل قدردانی است.
هنربر اضافه کرد: در این راستا قرار است تفاهم‌نامه چند جانبه ای بین مدیریت بحران، منابع طبیعی، محیط زیست و مجتمع معدن مس سونگون با هدف مقابله با انواع تهدیدهای طبیعی و غیرطبیعی اعم از آتش سوزی، زلزله و سیل منعقد شودقرار است تفاهم‌نامه چند جانبه ای بین مدیریت بحران، منابع طبیعی، محیط زیست و مجتمع معدن مس سونگون با هدف مقابله با انواع تهدیدهای طبیعی و غیرطبیعی اعم از آتش سوزی، زلزله و سیل منعقد شود.
فرماندار شهرستان خداآفرین نیز گفت: برای پیشگیری از آتش سوزی جنگل های ارسباران با حساسیت ویژه برنامه ریزی می شود. 
علی امیری راد اظهار کرد: وقوع آتش سوزی جنگل های ارسباران در سال گذشته موجب ایجاد حساسیت در تمام دستگاه ها شده تا در حوزه پیشگیری و مهار برنامه ریزی و هماهنگی ویژه انجام شود.
وی افزود: حفاظت و صیانت از جنگل ها و مراتع و پیشگیری از آتش سوزی در جنگل ها به عنوان سرمایه ملی و ذخایر زیست محیطی اولویت اصلی سیاستگذاری مدیریت بحران شهرستان است حفاظت و صیانت از جنگل ها و مراتع و پیشگیری از آتش سوزی در جنگل ها به عنوان سرمایه ملی و ذخایر زیست محیطی اولویت اصلی سیاستگذاری مدیریت بحران شهرستان است.
وی اظهار کرد: انتظار داریم خروجی و نتیجه مانور امسال از لحاظ  کمیت و کیفیت نسبت به سال های قبل افزایش یابد و موجب حساسیت زایی در خصوص پیشگیری و مقابله با وقوع آتش سوزی شود.
پهنه جنگلی ارسباران با ۱۶۴ هزار هکتار وسعت در شمال شرقی آذربایجان شرقی، واقع و نامزد ثبت در میراث یونسکو است.
انتهای پیام/