ورزقان به یک کارگاه بزرگ عمرانی تبدیل شده است

همزمان در یکصد روستای شهرستان ورزقان پروژه عمران روستایی اجرا می‌شود. از سمت خواجه که وارد ورزقان می‌شوید، همه روستاها و مسیر ارتباطی شهرستان به کارگاه عمرانی تبدیل شده‌اند.

شهرستان ورزقان یک منطقه کاملا کوهستانی با اکثریت جمعیت روستایی است به طوری که تنها حدود یک هفتم جمعیت آن در دو شهر ورزقان و خاروانا سکونت دارند، همین امر ضرورت توجه ویژه مسئولان و مدیران شهرستانی و استانی به مشکلات و انتظارات جامعه روستایی این شهرستان را دوچندان کرده است، چرا که یکی از راه های توسعه و شکوفایی شهرستان ورزقان از مسیر توسعه روستاهای آن می‌گذرد.

خوشبختانه در چند سال اخیر اقدامات قابل توجهی در حوزه عمران روستایی شهرستان انجام گرفته و چهره روستاهای منطقه تا حدودی دگرگون شده است. آژانس خبری «تبریزمن» در راستای تشریح بیشتر موضوع گفت وگویی با مهندس رضا علیزاده؛ نماینده ورزقان و خاروانا در مجلس ترتیب داده که در ذیل می‌آید:

حوزه عمران روستایی در کنار راه‌سازی یکی از حوزه‌های فعال شهرستان در چند سال اخیر بوده است. لطفا وضعیت و روند فعلی این حوزه را در شهرستان ورزقان تشریح کنید:

در حوزه عمران روستایی، حسب آمار و ارقام منابع رسمی تایید شده ظرف دو سال گذشته به اندازه ۲۰ سال و در بعضی جاها به اندازه ۱۰ سال و بیشتر پروژه عمران روستایی از جمله بازگشایی معابر، محوطه سازی، آسفالت ریزی، جدول کشی و سنگفرش و دیگر اقدامات مرتبط با عمران داخل روستاها اجرا شده است. بعنوان نمونه ۴ میلیارد تومانی که در طول یکسال برای روستاهای بخش مرکزی واریز می شد، حالا به بیش از ۴۰ میلیارد تومان پروژه انجام شده تبدیل گردیده است. اتفاقی که در دو سال گذشته در روستاهای شهرستان ورزقان افتاده، نادر و بی نظیر است. البته عوامل متعددی دست به دست داده اند تا این اتفاق بیافتد که وحدت و همدلی ایجاد شده در سطح مردم، مسئولان، دهیاران، شوراها و تمامی ارکان و اعضای جامعه شهرستان یکی از آنهاست. در حقیقت، عبارت “آری به اتفاق جهان می توان گرفت” در ورزقان عینیت یافته است.

مگر حجم پروژه های عمران روستایی شهرستان در مقایسه با دیگر شهرستان ها چگونه است؟

ورزقان تنها شهرستانی است که در آن شوراها، دهیاران و مردم روستاها برای اجرای پروژه و کار عمرانی رقابت می کنند. سال ۹۷، نزدیک به ۸۰ هزار تن آسفالت ریزی معابر در داخل روستاها داشتیم در حالی که شاید مجموع آسفالت ریزی انجام شده در ۴۰ سال گذشته در شهرستان به این میزان نمی رسد. برای تحقق این مهم، بستر لازم توسط مردم، دهیاران و شوراها فراهم و همه امکانات شهرستان، مجتمع مس سونگون و شرکت های پیمانکاری موجود در شهرستان بسیج شده اند، وگرنه شرکت مس از ۲۰ سال پیش در منطقه حضور دارد و مربوط به پارسال و پیرارسال نیست. و تازه در دو سال گذشته همان خدمات و مساعدت های بلاعوض سال های قبل را ارایه کرده است.

از ۴۰ میلیارد تومان پروژه ای که در سال گذشته در شهرستان اجرا شده شاید ۱۰درصدش را مس پرداخت کرده است، ۹۰ درصد دیگر از جاهای دیگر تامین شده است. اهالی خود روستاها نیروی کار موردنیاز پروژه ها را تامین و دهیاری ها دستمزدش را پرداخت کرده اند. وقتی قیر رایگان به استان می رسد، به شهرستان هایی تعلق می گیرد که در روستاهای آن معابر و خیابان ها ساماندهی، جدول کشی، زیرسازی و غلطک شده و آماده آسفالت ریزی باشد. با توجه به اینکه بیش از ۵۰ روستای شهرستان ورزقان آماده بود، بیشترین میزان قیر رایگان را دریافت کرد. در حالی که برخی از شهرستان ها حتی ۳ روستا هم آماده نکرده بودند. در نتیجه سال ۹۷، نزدیک ۵ هزار تن قیر رایگان به روستاها و شهرهای شهرستان تخصیص یافت که خروجی اش ۸۰ هزار تن آسفالت ریزی بود. در تحقق این اقدامات همدلی مردم و مسوولان، شوراها و دهیاران و استفاده حداکثری از پتانسیل های شهرستان نقش اساسی ایفا کرده اند.

کل اعتبار دهیاری های شهرستان در سال ۹۷ حدود ۵ میلیارد تومان بود، اما الان که محاسبه می کنیم بالای ۵۰ میلیارد هزینه شده است. در این مورد، مردم خودشان حمل مصالح و اجرای پروژه را انجام دادند، شرکت های پیمانکاری فعال در منطقه وقتی شور و شوق اهالی را دیدند، ماشین آلات سنگین موردنیاز پروژه از قبیل بیل مکانیکی، بولدوز و غلطک را در اختیار دهیاری ها قرار دادند، مصالح لازم از سنگ و سیمان و ماسه گرفته تا جدول و کانیو را نیز مجتمع مس تامین کرد و اداره راه هم بخشی از هزینه مالی پروژه را پرداخت.

اگر کل امکانات دولتی بلاعوض از قبیل قیر رایگان جذب شده توسط چندین شهرستان استان در چند سال گذشته را روی هم جمع کنید، به جرأت می توان گفت به اندازه امکانات بلاعوض جذب شده دو سال اخیر شهرستان ما نیست.

سوال می‌شود؛ چرا مس سونگون همچون سال‌های گذشته، کمک‌های خود را بصورت نقدی به حساب دهیاری‌ها و شهرداری‌ها واریز نمی‌کند؟

مبلغی که قبلا بصورت نقدی واریز می شد، مربوط به عوارض آلایندگی بود که بیش از ۵ سال است بدنبال اخذ گواهینامه سبز از سوی مجتمع سونگون، قطع شده است. آنچه هم اکنون توسط مس در قالب تامین مصالح انجام می‌شود، ربطی به عوارض آلایندگی ندارد. این هزینه هیچ وقت به حساب دهیاری ها و شهرداری ها واریز نمی شد بلکه بصورت پراکنده در اختیار یکسری از افراد و ادارات قرار می گرفت و آنها نیز بنا به صلاحدید و یا در جایی مشخص هزینه می کردند. اما الان این کمک ها هدفمند شده و در قالب غیرنقدی انجام می شود. از اول مجلس دهم، یک ریال بصورت نقدی رد و بدل نشده و همه در قالب مصالح انجام می گیرد. البته برای این کار فرمول و چارچوب ویژه‌ای تعریف شده تا مورد سوءاستفاده قرار نگیرد. برای تحویل یک کیسه سیمان باید دهیار، شورا، مهندس ناظر دهیاری ها، بخشدار و نماینده مس که ناظر بر پروژه هاست، زیر فاکتور را مهر و امضاء و تایید کنند.

عده ای می‌گویند دلیل هدایت کمک‌های سونگون به سمت غیرنقدی این بوده که مصالح موردنیاز از افراد و اطرافیان نماینده خریداری شود و سودش را افراد خاص به جیب بزنند؟

کل مصالح تحویلی به دهیاری ها و شهرداری ها، توسط خود سونگون خریداری می شود. دهیار، شورا، بخشدار و هیچکس دیگری غیر از سونگون حق خرید ندارند.

قیمت مصوب سیمان که مشخص است و سونگون سیمان درخواستی دهیاری ها و شهرداری ها را از همه مصالح فروش های شهرستان براساس قیمت مصوب خریداری می کند

برای خرید مصالح دیگر نیز، در کل منطقه فراخوان داده شده است و پایین ترین قیمت پیشنهادی را مبنا قرار داده اند و هم اکنون مصالح از همه واحدهای تولیدی، فروشندگان و معادن شن و ماسه فعال در منطقه به همان قیمت تایید شده خریداری می شود. در این شیوه، دهیار و بخشدار اصلا با پول و وجه نقد درگیر نیستند. مصالح هم مستقیما به روستاها ارسال می شود و شورا و دهیار، مهندس ناظر دهیاری ها و بخشدار بخش تحویل گرفته و زیر فاکتور را امضا می کنند. نماینده ناظر مس مصالح تحویل داده شده را کنترل کرده و فاکتور را امضا می کند، فروشنده مصالح فاکتور را تحویل مس سونگون داده و پولش را می گیرد.

چرخه خرید و تحویل مصالح بقدری پیچیده است که هیچگونه تخلفی نمی تواند در آن اتفاق بیافتد. میلیاردها تومان هزینه می شود بدون اینکه ریالی پول وارد سیستم دهیاری ها و بخشداری ها شود.

یعنی در این پروسه امکان سندسازی وجود ندارد؟ یعنی مثلا بجای ۵۰ کیسه سیمان در فاکتور ۱۰۰ کیسه رد کنند؟

در اینصورت باید شورا و دهیار روستا، نماینده دولت که بخشدار منطقه است، مهندس ناظر دهیاری ها، نماینده مس و مصالح فروش همه متفق القول شوند تا سندسازی کنند. اگر معتقد باشیم این همه افراد که هر کدام امین روستا، دولت، سازمان دولتی و شرکت مس هستند، تخلف می کنند، آنوقت باید برای همه چیز مشکوک شویم. ولی باور من و همه این است که روش فعلی سالمترین رویه است چرا که در روش قبلی مس سونگون همین مقدار و شاید هم بیشتر از این مساعدت می کرد ولی چون برای موارد بی اهمیت و باطل هزینه می شد، خروجی ملموسی نداشت.

لیستی از مصالح فروشانی که مس سونگون از آنها خرید می کند، دارید؟

از همه کسانی که در منطقه توان تولید مصالح دارند، خرید انجام می گیرد. می توانید از بخشداری ها و شرکت مس لیست این افراد را هم بگیرید. در سوال قبلی گفتم که شرکت مس قبل از خرید یک فراخوان داده و براساس قیمت هایی که تولیدکنندگان و فروشندگان ارایه کرده اند، قیمت پایه برای مصالح در نظر گرفته و به همان قیمت خرید می کند.

امسال نزدیک به ۱۰۰ روستای شهرستان خرید مصالح دارند، یعنی همزمان در یکصد روستای شهرستان پروژه عمران روستایی اجرا می شود. از سمت خواجه که وارد شهرستان ورزقان می شوید، همه روستاها و مسیر ارتباطی شهرستان به کارگاه عمرانی تبدیل شده اند. از خواجه تا ورزقان حدود ۵۰۰ دستگاه ماشین آلات سنگین راهسازی فعال است. اگر محدوده شهرستان ورزقان و جاده های منتهی به آن را استثنا کنید در کل آذربایجان شرقی ۵۰۰ دستگاه ماشین آلات سنگین راهسازی فعال پیدا نمی کنید. شاید اگر کل ماشین الات فعال در دو استان را هم جمع کنید، این میزان نیست.

فقط می توانم بگویم ما کار و وظیفه مان را انجام می دهیم و طبیعی است در این میان عده ای هم تحمل این حجم فعالیت و پروژه اجرایی و عمرانی در شهرستان را نداشته باشند و حرف هایی بزنند و شایعاتی درست کنند. از خداوند می خواهیم این عده را هدایت کند و به ما توان انجام وظیفه عطا فرماید.