سهم فراموش شده تعاون در اقتصاد آذربایجان‌شرقی

بخش تعاون از بنیان‌های اصلی اقتصاد ایران است که بنا بر اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی، مقرر شده است سهم ۳۰ درصدی از اقتصاد کشور را داشته باشد، در حالی که بنا به اذعان مسئولان و کارشناسان، این سهم در حال حاضر در خوشبینانه‌ترین حالت از هفت درصد فراتر نمی‌رود و این اصل در بخش تعاون آذربایجان‌شرقی نیز صادق است.

به گزارش سهند، به نقل ازایرنا، تعاون یکی از اصول سه گانه اقتصاد و از تاکیدات آموزه های دینی است که در تدوین قانون اساسی با نظر آیت الله بهشتی در اصل ۴۳ قانون اساسی گنجانده شد.
کارشناسان اقتصادی بر این امر که کشور فقط در سایه تعامل و تعاون پیشرفت می کند، وحدت نظر دارند و حتی در زمان جنگ هم مشارکت مردم در دفاع از کشور، شکل عینی تعاون بود.

از این رو سهم تعاون در اقتصاد کشور در برنامه پنج ساله حدود ۳۰ درصد تعیین شده است، اما این رقم به دلیل عدم باور تصمیم سازان، از ۱۲ درصد در اوایل دهه ۱۳۸۰ به عدد یک رقمی رسیده است.
تعاونی ها بهترین بستر برای از بین بردن فقر و توزیع عادلانه ثروت در قالب اتحادیه های کارگری و کارمندی هستند و از اول انقلاب هم توزیع کالاهای اساسی مردم در قالب شرکت های تعاونی بود و هم اکنون هم توزیع کالاهای اساسی بصورت تعاونی یک شبکه زنجیره ای وسیع در سطح کشور فعال است.
 در سال ۱۳۸۸ که سیاست های کلی نظام ابلاغ شد، سهم تعاون در اقتصاد بین پنج تا هفت درصد متغیر بود، به رغم تاکید قانون متاسفانه بخش تعاون مغفول مانده و حمایت عملی از این بخش در ادوار گذشته نشده است.

متاسفانه تجربه ناموفق تعاونی ها به عنوان بخشی از اقتصاد، موجب شده تا برخی افراد تعاونی و قابلیت های اقتصادی آن را باور نکنند، در حالی که تجربه کشورهای کمونیستی و بلوک شرق نشان داد که اقتصاد دولتی محکوم به شکست بوده و تعاون ایده ای مناسب بدون نیاز به سرمایه بزرگ است.

در حال حاضر ۴۰ تا ۴۵ درصد جمعیت کشور عضو تعاونی هستند و حمایت از بخش تعاون حمایت از عامه مردم است؛ به رغم تصویب قانون مبنی بر برخورداری از ۲۰ درصد تخفیف حق بیمه شرکت های تعاونی نسبت به شرکت های خصوصی هنوز این امر محقق نشده است.

آذربایجان شرقی نیز به عنوان یکی از استان های پیشرو در بخش تعاون، به رغم تجربه های موفق در پیشبرد اهداف این بخش در چهار دهه اخیر با مشکلات و موانع بزرگی مواجه بوده است.

هر چند بزرگی آمار و ارقام مربوط به تعداد تعاونی های آذربایجان شرقی و اعضای آنها چشمگیر است، اما رشد این بخش امیدآفرین و مولد در اقتصاد استان در دهه های اخیر بسیار کند بوده و فعالان بخش تعاون این خطه با مشکلات متعددی درگیر بوده اند.

زمینه برای فعالیت بخش تعاون چندان مناسب نیست

رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان شرقی در چهاردهمین دوره معرفی تعاونی‌های برتر آذربایجان شرقی با بیان این‌که برای فروش تولیدات تعاونی‌ها بازار فروشی وجود ندارد، گفت: تعاونی‌ها با مشکلاتی در حوزه بیمه و بانک‌ها مواجه هستند و حتی این تعاونی‌ها نسبت به آینده خود ناامید بوده و زمینه برای فعالیت و گرفتن تسهیلات بانکی مناسب نیست.

 محمد وحدتی اظهار کرد: فعالیت‌هایی که در بخش تعاون و در راستای توسعه اقتصادی کشور انجام گرفته بسیار خوب هستند؛ اما برخی مشکلاتی در این حوزه وجود دارد که باعث می‌شود تعدادی از تعاونی‌ها نتوانند به صورت چشمگیر فعالیت کنند و در حاشیه قرار می‌گیرند.

وی ادامه داد: باید مشکلات تعاونی‌ها را با برگزاری جلسات همراه با شرکت‌های تعاونی جمع بندی کرده و با بررسی وضعیت تعاونی‌ها راهکار ارائه بدهیم، اما اگر این مشکلات در سطح شهرستانی و استانی قابل حل نبود به وزارت خانه و یا مجلس شورای اسلامی انتقال دهیم تا اگر نیاز به تغییر و یا وضع قانون باشد برای حل مشکلات تعاونی‌ها اقداماتی انجام شود.

وحدتی اظهار کرد: پنج نفر از نمایندگان آذربایجان شرقی در کمیسیون اجتماعی مجلس حضور دارند که می‌توان با ایجاد یک رابطه مستقیم با دولت و مجلس برای حل این مشکلات اقدام کرد.

وی افزود: باید شرکت‌ها را با علم روز تطبیق دهیم، چرا که اگر کیفیت تولید و وضعیت بسته بندی همانند ۱۰ سال قبل باشد، نمی‌توان برای این محصولات بازار فروش پیدا کرد و این محصولات نه تنها در خارج بلکه در داخل کشور نیز به فروش نمی‌رسد اما می‌توان در این راستا از دانشگاهی‌ها استفاده کرد .

چالش‌های بخش تعاون باید بررسی شود

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی نیز در این مراسم گفت: چالش‌های بخش تعاون باید با برگزاری جلساتی با شرکت‌های تعاونی و مطرح کردن مشکلات شان بررسی شود.

 علی جهانگردی اظهار کرد: برای شروع کسب و کار جدید نیاز است که در بخش تعاون این کار با هزینه اندک و ریسک کمتر همراه با تلاش تعاون گران و کمک دولت انجام گیرد تا جوانانی که در فکر دریافت تسهیلات هستند با جمع شدن در کنار هم و تامین مالی شروع به فعالیت کنند.

وی افزود: برای رسیدن به سهم ۲۵ درصدی تولید ناخالص در کشور اقدامات بسیاری نیاز است و شاید نیاز به بررسی قوانین باشد که در این راستا باید جلساتی با شرکت‌های تعاونی برگزار شده و به این شرکت‌ها فرصت داد تا مشکلات خود و چالش‌های این بخش را بیان کنند.

جهانگیری با بیان این‌که تعداد واحدهای تعاونی در شهرستان میانه سه برابر مرند و مراغه است، گفت: شهرستان میانه با وجود این‌که از نظر وسعت کوچکتر از مرند و مراغه است؛ اما واحدهای تعاونی بیشتری نسبت به این دو شهرستان دارد که این وضعیت باید بررسی شود.

معاون امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی افزود: امسال باید اقتصاد و عدالت اجتماعی اهمیت زیادی داشته باشد و تولید در بخش های کشاورزی، صنعت، خدمات درمانی و دیگر حوزه‌ها رونق یابد.

پنج درصد تعاونی های کشور در آذربایجان شرقی

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه حدود پنج درصد تعاونی‌های کشور در این استان قرار دارند، گفت: ۴ هزار و ۲۰۰ تعاونی فعال در این خطه وجود دارد.

میراحد حسینی با انتقاد از محقق نشدن برنامه‌های توسعه در مورد افزایش سهم بخش تعاون در اقتصاد کشور به ۲۵ درصد، اظهار کرد: در برنامه سال ۱۳۹۸پیش بینی شده تا از محل خصوصی سازی‌ها، ۹۰۰ میلیارد تومان به بانک توسعه تعاون به عنوان افزایش سرمایه اختصاص یابد تا به تعاونی‌ها تسهیلات کم بهره پرداخت شود که متاسفانه هنوز این رقم اختصاص نیافته است.

 وی گفت: مقرر شده بود تا ۲۹ درصد کارخانه‌هایی که از طریق سازمان خصوصی سازی به فروش رسیدند، در اختیار بخش تعاونی قرار گیرد اما این برنامه عملی نشد، برای این‌که اهداف برنامه چهارم، پنجم و ششم توسعه عملیاتی شود باید منابع تامین شده و دولت و مجلس این منابع را به بخش تعاون اختصاص دهد.

مدیرکل تعاون،کار و رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: نیاز اصلی در بخش تعاون عشق و علاقه است که اگر این ها باشد پیشرفت و تحول اساسی در بخش تعاون ایجاد می شود.

حسینی با اشاره به اینکه بخش تعاون یک بخش خاصی بوده و نیازی به پول، منابع مالی، کمک‌های مادی و زمین ندارد، بلکه اصل نیاز در آن عشق و علاقه است، افزود: در تمام بخش های تعاون باید به دنبال ایجاد صفا و صمیمیت و همدلی باشیم تا اعضا بتوانند با اعتماد به همدیگر کاری خوب را از پیش ببرند.

وی با اشاره به ایجاد کمیته رسیدگی به مشکلات تعاونی‌ها گفت: این کمیته برای حل مشکلات تعاونی هاست و  ۴۵ تعاونی با مشکلات حاد در آذربایجان شرقی وجود داشت که با ایجاد این کمیته که اعضای آن افراد موثر هستند، مشکلات حل شد.

 مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان‌شرق ادامه داد: کمیته رسیدگی به نام هیات تعاون و داوری نیز تشکیل شده است که در چارچوب مقررات، مشکلات بررسی شده و رای صادر می‌شود.

حسینی با بیان اینکه قبل از انقلاب فقط پنج هزار تعاونی در ایران بود که اکنون به ۱۰۰ هزار تعاونی افزایش یافته است،خاطرنشان کرد: هم اکنون۹۳ هزار تعاونی فعال در کشور است که یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در آن مشغول به کار هستند. 

امید است با بازنگری و بروز رسانی قوانین تعاونی بتوانیم بر اساس خواسته ها و نیازهای روز جامعه از تعاون کمک بگیریم.
در این راستا تشکیل شورای راهبردی تعاون شمال غرب کشور در تبریز ایده خوبی است و باید مشکلات در کمیته های تعاونی ها بررسی شده و همچنین اصل تحمل در تعاونی ها رعایت شود.