سينما، هويت گمشده مراكز تجاري تبريز

طي سال‌هاي اخير بيش از ۱۰ مجتمع تجاري تفريحي بزرگ در اين شهر كه جمعيتي نزديك به ۲ ميليون نفر دارد، ساخته شده. تنها در دوره دولت يازدهم، نزديك به ۱۵ مجتمع تجاري و هتل در تبريز مجوز ساخت گرفته‌اند و در اين ميان، جاي خالي سينماي استاندارد در اين شهر، هنوز به چشم مي‌خورد.
امروز پرتال خبري شهرداري كلانشهر تبريز، وجود ۸ سالن سينما تحت مالكيت شهرداري را عنوان مي‌كند اما در آمار ارايه شده تنها نام ۷ سينما (آزادي، انقلاب، فرهنگيان، ۲۲ بهمن، سرباز، فلسطين و قدس) به چشم مي‌خورد كه از اين تعداد سينما سرباز غيرفعال است و سينما آزادي تخريب شده. ۵ سالن باقيمانده هم به قدري از اوليه‌ترين استانداردها محرومند، كه عملا مي‌توان گفت، تبريز به جز سينما ناجي، سينماي ديگري ندارد. معاون عمراني استاندار آذربايجان شرقي، با بيان اينكه برخي پروژه‌ها كه در شهر اجرا مي‌شود در دوره‌هاي قبل و دولت‌هاي گذشته مصوب شده مي‌گويد: در تمام مصوبات تجاري و خدماتي دولت يازدهم، حتما مراكز فرهنگي، ورزشي، و مجموعه‌هايي كه مي‌تواند به خانواده‌ها ارايه خدمت كنند، مورد تاكيد بوده‌اند. محمدصادق پورمهدي ادامه مي‌دهد: نه تنها در تبريز بلكه در بقيه شهرستان‌هاي استان هم، فضاهاي فرهنگي را مورد توجه قرار داده‌ايم. هرچند پورمهدي توجه به فضاهاي فرهنگي را جزو شروط ساخت مجتمع‌هاي تجاري مي‌داند، اما اشاره‌اي به سينما در اين فضاهاي فرهنگي نمي‌كند و مي‌گويد: با توجه به اينكه تبريز در منطقه سردسير قرار دارد، دچار كمبود فضاهاي بازي‌ و سرگرمي‌هاي زمستاني در اين شهر هستيم.
پورمهدي اذعان مي‌كند، كه سينما به طور مستقل مدنظر مسوولان شهري نيست، و سالن‌هاي چندمنظوره بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرند. معاون عمراني استاندار آذربايجان شرقي، مي‌گويد: سينما به مفهوم گذشته، از نظر اقتصادي توجيه ندارد. اما وقتي تركيبي باشد، و بتوان از آن هم به عنوان سالن كنفرانس، و تئاتر و همايش و هم به عنوان سينما استفاده كرد، بهتر است.
اما با شرايطي كه محمدصادق پورمهدي به آن اشاره مي‌كند، سينما تعريف و هويت خود را از دست مي‌دهد.  مديرعامل يكي از شركت‌هاي سازنده مجتمع‌هاي تجاري، هنگام بازديد خبرنگاران از پروژه تجاري عتيق كه در مركزي‌ترين نقطه تبريز واقع شده است، ضمن صحبت‌هاي خود اعلام كرده بود كه اين پروژه نيازي به فضاهاي فرهنگي ندارد. آنچه احمد سجودي در توضيح حرف خود آورد، پيش‌بيني فودكورت و هايپرماركت و شهربازي در اين پروژه بود. به عبارت ديگر، مسوولان اين پروژه از همان ابتدا فودكورت و هايپرماركت را جزو فضاهاي فرهنگي تعريف كرده بودند تا يكي از بزرگ‌ترين پروژه‌هاي عمراني تبريز، بدون پشتوانه فرهنگي راه خود را پيش بگيرد. هرچند سجودي در ادامه وجود موزه آذربايجان و مسجد كبود را به عنوان فضاي فرهنگي در منطقه كافي دانست. اما اشاره‌اي هم به تجاوز پروژه عتيق به حريم فيروزه اسلام نكرد.
پروژه عتيق تنها مثال ناديده گرفته شدن حقوق فرهنگي شهروندان در طرح‌هاي توسعه تبريز نيست.
مدير پروژه سرمايه‌گذاري مجتمع تجاري تفريحي ايپك‌پالاس تبريز با بيان اينكه در اين پروژه سالن سينما پيش‌بيني نشده است، مي‌گويد: در طرح اوليه يك سالن سينما براي اين مجتمع پيش‌بيني شده بود اما وقتي به سراغ يكي از شركت‌هاي تجهيز‌كننده سينماها رفتيم، گفتند اگر بخواهيم سينما داشته باشيم، بايد پرديس سينمايي تاسيس كنيم. احمد احمدپور با تاكيد بر اينكه سالن سينماداري اقتصادي نيست، ادامه مي‌دهد: به ما گفتند اگر تنها يك سالن سينما بسازيم، سازمان سينمايي وزارت ارشاد براي اكران فيلم‌هاي روز حمايت نمي‌كند و مجبور مي‌شديم مثل ويديوكلوب عمل كنيم.
احمدپور در پاسخ به اينكه پس چرا هر روز در پايتخت به تعداد مجتمع‌هاي تجاري داراي سالن سينما اضافه مي‌شود گفت: در تهران هم فشار و اجبار شهرداري است كه سرمايه‌گذاران را مجبور به ساخت سينما در مجتمع‌هاي تجاري مي‌كند.
وي ادامه مي‌دهد: در تبريز حتي از ظرفيت موجود سينماها هم استفاده نمي‌شود و سينماهاي موجود وضعيت خوبي ندارند؛ حتي سينما ناجي كه به تازگي تاسيس شده، نه ورودي اصولي دارد، نه بليت‌فروشي‌اش درست و حسابي است. مدير روابط عمومي مجتمع تجاري ستاره باران نيز به صراحت اعلام مي‌كند كه اين پروژه از ابتدا تصميمي براي ايجاد سينما نداشته است. رضا اژدري، ادامه مي‌دهد: اخيرا تصميم گرفته‌ شده كه يك سالن در اين مجتمع تجهيز شود. مجتمع ستاره باران هم در يكي از پرجمعيت‌ترين منطقه‌هاي تبريز واقع شده كه هيچ سالن سينمايي در آن وجود ندارد.
امرز در حالي مجتمع‌هاي تجاري بلندمرتبه مانند: لاله پارك، ستاره باران، ايپك پالاس، اطلس، برج بلور، شهريار، آيسان، مركز تجارت جهاني و امثال اينها بدون در نظر گرفتن فضايي براي سينما و مركز فرهنگي، سر از خاك برمي‌آورند، كه ساختمان سينما آزادي، كه با قدمتي بيش از۵۰ سال، بخشي از خاطره شهر را نيز با خود به همراه داشت، به بهانه بهينه‌سازي تخريب شد.
اوايل سال ۹۳ بود كه مديركل وقت فرهنگ و ارشاد اسلامي آذربايجان شرقي خبر از بازسازي سينما آزادي داده و گفته بود: بر اساس ضوابط و قوانين كميسيون بند ۵ كه جهت بررسي طرح و نقشه‌هاي سالن نمايش جديد سينما و تبديل آن به مجتمع فرهنگي، سينمايي و تجاري تشكيل شده بود، ساختمان سينما با نظارت كميسيون ياد شده بازسازي خواهد شد.
علي‌اكبر صفي‌پور در آن تاريخ احداث حداقل يك سالن نمايش فيلم با ظرفيت بيش از ۲۰۰ صندلي در محل فعلي سينما را شرط آغاز به كار اين مجتمع تجاري عنوان كرده بود. اما انگار ساخت سالن سينما در مجتمع فرهنگي، سينمايي به دست فراموشي سپرده شده است. صادق نجفي، شهردار تبريز، در روزهاي نخستين مسووليت خود، داشتن توجيه فرهنگي را از مهم‌ترين اولويت‌هاي پروژه‌هاي اقتصادي اين شهر اعلام كرده بود. مطلبي كه انگار در پيچ و خم پروسه اداري ساخت و ساز مراكز تجاري و توسعه شهر گم شد. حال كه تبريز خود را براي استقبال از ۲۰۱۸ آماده مي‌كند تا بتواند پايتخت خوبي براي گردشگري اسلامي باشد، هر روز برجي تجاري بر تعداد مراكز تجاري بدون سينماي اين شهر مي‌افزايد.
و در كنار آن، اين شهر همچنان از فقر سينما رنج مي‌برد تا اكنون كه قرار است فيلم‌هاي جشنواره فجر امسال، به طور همزمان با پايتخت در تبريز هم به نمايش درآيند، سالن‌هاي نامناسب و قديمي اين شهر، از لذت فيلم‌هاي خوب مي‌كاهند.

گزارش از پریناز سهرابي- روزنامه اعتماد